Saz yolu üslûbunun gelişimi ve içerisinde yer alan mitolojik figürlerin analizi

Abstract

Saz yolu üslûbu içerisinde yer alan, Türk mitolojisi ve ikonografisindeki efsanevifigürlerin anlamlarını araştırmak, uygulandığı sanat eserlerini belirlemek ve buna bağlı olarakaraştırmayı görsel öğeler ile destekleyip Türk süsleme sanatları envanterine katkı sağlamakamaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemi kullanılarak görsel ve teorik literatür taramasıyapılmıştır. Bu literatür taraması ile birlikte saz yolu üslûbunun desen ve motif özellikleriincelenmiş ve açıklayıcı bir anlatımla tezde ortaya konulmuştur. Türk mitolojisindeki efsanevifigürlerin saz yolu üslûbu içerisinde yer alan örnekleri bir araya getirilmiş ve görsel nitelikli birenvanter çıkarılmıştır.Saz yolu üslûbunun yaratıcısı Şahkulu'nun sanatçı kimliği ve onun saz yolu üslûbundayaptığı eserler incelenmiştir. Edebi yönü ile kaleme aldığı divan şiirlerine ulaşılmıştır. Müzekayıtları, koleksiyonlar, akademik kitap, dergi ve makaleler incelenerek saz yolu üslûbuna konuolmuş efsanevi varlıklar belirlenmiştir. Bu veriler tezde kronolojik bir gelişim içerisindedüzenlenmiştir. Motifler ve figürler köken-anlam yönünden incelenmiştir. Çizim teknikleri ilebirlikte üslup gelişim süreci ele alınmıştır. Bu tezden sonra bu konuda çalışacak kişilere kaynakoluşturması bakımından önem arz etmektedir.Anahtar Kelimeler: Şahkulu, saz yolu, mitoloji, ejderha, zümrüd-ü anka, ki'lin, melek, peri,Türk Sanatı

It is aimed to investigate the meanings of the legendary figures in Turkish Mythologyand iconography in the saz yolu style, to determine the works of art to which they are applied,and accordingly to contribute to the inventory of Turkish decorative arts by supporting theresearch with visual elements. Visual and theoretical literature review was conducted using thequalitative research method. With this literature review, the pattern and motif features of thesaz yolu style were examined and revealed in the thesis with an explanatory expressionExamples of legendary figures in Turkish mythology made in this style were brought togetherand a visual inventory was drawn up.The artist identity of Şahkulu, the creator of the saz yolu style, and his works in the sazyolu style were examined. The divan poems that he wrote with his literary aspect were reached.By examining museum records, collections, academic books, journals and articles, legendarybeings that have been the subject of the saz yolu style were determined. These data are arrangedin a chronological development in the thesis. Motifs and figures were examined in terms oforigin and meaning. The stylistic development process is discussed together with the drawingtechniques. After this thesis, it is important in terms of creating resources for people who willwork on this subject.Keywords: Shahquli, saz yolu style, mythology, dragon, phoenix, chi'lin, angel, fairy, turkishart