Harabe yapıların yeniden kullanımına yönelik yöntem önerisi: Kayseri Behçet Bey konağı

Abstract

Farklı birçok katmandan, elemandan oluşan kentler nüfus artışı, ekonomik faaliyetler, teknolojik gelişmeler doğrultusunda fiziksel, sosyal ve toplumsal dönüşüm ve gelişim içerisindedir. Kentin temel parçalarından olan yapılı çevre, zaman-mekan ilişkisini ortaya koyan ve buna bağlı olarak farklı nitelikte değerlere sahip olan yapılar grubunu da içine alır. Bu yapılardan bir kısmı aktif olarak kullanılırken bir kısmı kullanım dışı kalmaktadır. Kullanılmayan yapıların ise bazıları yıkılarak yerine yenileri yapılırken, bazıları da koruma altına alınmaktadır. Ayrıca bu iki kategorinin de dışında kalan `harabe` olarak tanımlanabilecek; kullanılmayan, kısmen yıkılmış, korunması için kabul edilen değerler sisteminin dışında kalan ancak tarihin ve yaşamın tanığı olan yapı kalıntıları son dönemde sıklıkla tartışılmaktadır. İngilizce olarak `Ruin` kelimesi ile ifade edilen yapı kalıntılarının, Türkçede karşılığı net bir biçimde ortaya konamamakla birlikte farklı etimolojik kökene sahip farklı kelimelere rastlanmaktadır. Çalışma kapsamında öncelikle `Ruin` kavramının Türkçe karşılığının `Harabe` olarak tariflenmesinin sebepleri anlatılacaktır. Bunun dışında anlam olarak yakın ilişkide fakat farklı kullanımlara ait olan yıkıntı, metruk yapı, enkaz, kalıntı kavramları da açıklanarak bu kavramların birbiri ile ilişkisi ortaya konacaktır. Yapıların kullanım dışı kalma nedenleri ve yeniden kullanım stratejileri örnekler üzerinden tartışılacaktır. Bu dönüşümün yanı sıra harabe yapıların harabe haliyle değerli olduğu ve kent kullanımına kazandırmak için bu değeri koruyarak dönüşüm stratejileri geliştirmek temel tartışma konusudur. Bu tartışma konusu esas alınarak Kayseri'de bulunan Harabe yapı olarak tanımlayabileceğimiz ''Behçet Bey Konağı'' üzerinden yeniden kullanım stratejileri geliştirilmiştir. Harabelerin kent içerisindeki konumu, algısı, değerlendirilme potansiyeli de çalışmanın odaklanacağı diğer konular olacaktır. Anahtar Kelimeler: Harabe, Kullanım Dışı Yapılar, Yeniden Kullanım, Koruma

Cities consisting of many different layers and elements are in physical, social, and societal transformation and development in line with population growth, economic activities, and technological developments. The built environment, which is one of the basic parts of the city, includes the group of buildings that reveal the time-space relationship and they have different values accordingly. While some of these structures are continuously or actively used, some of them are unused. Some of the unused structures are demolished and new ones are built in their place, while others are taken under protection. In addition, it can be defined as `ruin` that falls outside of these two categories; The unused, partially destroyed building remains, which are outside the value system accepted for preservation, but are the witnesses of history and life, are debated recently. Although the exact equivalent of the building remains, which are defined as `Ruin` in English, cannot be clearly defined in Turkish, different uses with different etymological origins are encountered in the language. Within the scope of the study, firstly, it will be explained why the Turkish equivalent of the concept of `Ruin` is accepted as `Harabe`. Apart from this, the concepts of ruin, derelict structure, debris, and residue, which are closely related in meaning but belong to different uses, will be explained and the relationship of these concepts with each other will be defined. The reasons for the buildings being out of use and their reuse strategies will be discussed through examples. In addition to this transformation, it is the main discussion topic that the ruined buildings are valuable in their ruined situation and to develop transformation strategies by preserving this value in order to bring them into the use of the city. Based on this discussion topic, reuse strategies have been developed over the `Behçet Bey Mansion`, which we can define as a ruined building in Kayseri.The location, perception, and evaluation potential of the ruins within the city will also be another subject of the study.Keywords: Ruin, Deprecated Structures,Reuse, Protection