Bibliyometrik ağların analizi ve görselleştirilmesi

Abstract

Gelişen dünya ile birlikte, bilimsel alanlarda yapılan çalışmalarda, yayın sayılarında ve bilimsel veri boyutlarında büyük bir artış yaşanmıştır. Bilimsel yayınların sayısının süreklilik içerisinde artması bu çalışmaların takip edilmesinde önemli güçlükleri de beraberinde getirmiştir. Bu kapsamda araştırmacıların, kurumların ve ülkelerin bilimsel yayınlarının sınıflandırılması, üretkenliklerinin ve yayın kalitesinin değerlendirilmesine yönelik çalışmaların neticesi olarak literatüre bibliyometri, bilimmetri ve enformetri gibi yeni araştırma alanları girmiştir. Bu alanlardan bibliyometrik analizin aşamalarından biri olan veri görselleştirmesi, karmaşık, büyük boyutlu verilerin kolay anlaşılır hale gelmesine, hızlı sonuçlar çıkarılmasına ve problemlerin daha verimli çözülmesine imkan sağlamaktadır. Bundan dolayı veri görselleştirmesi ile ilgili çok sayıda çalışma yapılmış ve birçok yazılım aracı geliştirilmiştir. Literatürde yaygın olarak kullanılan ve farklı yetenekleri bulunan bu araçların tamamına yakını masaüstü uygulamasıdır. Web tabanlı sistemler birçok avantaja sahip olmasına rağmen günümüz itibariyle bu kapsamdaki görselleştirme uygulamaları son derece sınırlıdır. Bu tez çalışmasında, Chord diyagramı (radyal network) hiyerarşik kenar demetleme yöntemleri ve d3.js kütüphanesi kullanılarak web tabanlı özgün bir yayın ağı görselleştirme aracı geliştirilmiştir. Geliştirilen web tabanlı görselleştirme aracı bilimsel yayın, proje, tez ve fikri mülkiyet gibi farklı faaliyetlere yönelik bibliyometrik veriler üzerinde kapsamlı analizler yapılabilmesine imkan verecek görsel tasarımların oluşturulması için uyarlanabilir esnek bir yapı sunmaktadır. Geliştirilen görselleştirme aracı birçok yükseköğretim kurumu tarafından kullanılan AVESİS veri seti üzerinde optimize edilmiş ve bu sistem üzerinde aktif kullanıma alınmıştır.

Along with the developing world, there has been a great increase in the number of publications and scientific data size in scientific studies. The continuous increase in the number of scientific publications has brought along important difficulties in following these studies. In this context, new research fields such as bibliometrics, sciometry and informometry have entered the literature as a result of the studies on the classification of scientific publications of researchers, institutions and countries, and the evaluation of their productivity and publication quality. Among these three fields, data visualization, which is one of the stages of bibliometric analysis, allows complex and large-sized data to be easily understood, to draw quick conclusions and to solve problems more efficiently. Therefore, many studies have been done on data visualization and many software tools have been developed. Almost all of these tools, which are widely used in the literature and have different capabilities, are desktop applications. Although web-based systems have many advantages, visualization applications in this context are extremely limited as of today. In this thesis, an original web-based broadcast network visualization tool has been developed by using Chord diagram (radial network), hierarchical edge bundling methods and d3.js library. The developed web-based visualization tool offers a flexible structure that can be adapted to create visual designs that will allow comprehensive analysis on bibliometric data for different activities such as scientific publications, projects, thesis and intellectual property. The developed visualization tool has been optimized on the AVESIS data set used by many higher education institutions and has been put into active use on this system.