Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının tarihsel empati algısı ve tarihsel empatinin öğretimde kullanılmasına ilişkin görüş ve değerlendirmeleri

Abstract

Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında öğrencilere kazandırılması beklenen becerilerden birisi tarihsel empatidir. Tarihsel empati, geçmişte yaşamış insanların eylemlerini o dönemin bakış açısıyla anlamaya çalışmaktır. Tarihsel empati, geçmişteki insanların sadece hislerini değil, düşüncelerini de anlamayı gerektirdiğinden bilişsel ve duyuşsal olmak üzere iki boyutu vardır. Tarihsel empati sayesinde öğrenciler tarihsel bakış açılarını geliştirerek olayları tarihsel bağlamı değerlendirebilecek, bir olayın arka planında yer alan niyet, amaç ve güdü gibi unsurları hesaba katmayı öğrenebileceklerdir. Böylece geçmişe ilişkin algıları `geçerli tek bir bakış açısı vardır` şeklindeki basmakalıp fikirler ile dolmayacaktır. Tarihsel empati öğrencilere; araştırma, değişim ve sürekliliği algılama, eleştirel düşünme, kalıp yargı ve önyargıyı fark etme, kanıt kullanma, karar verme, mekanı değerlendirme, politik okuryazarlık ile zaman ve kronolojiyi algılama becerilerini kazandırmada etkilidir. Tarihsel empati, adalet, saygı, sevgi ile vatanseverlik gibi kök değerlerle doğrudan ilişkilidir. Tarihsel empati becerisini öğrencilere kazandırma sürecinde öğretmenlere büyük sorumluluklar düşmektedir. Fakat yapılan araştırmalar ülkemizde Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin bu konuda yeterince bilgiye ve beceriye sahip olmadıklarını ortaya koymuştur. Bu nedenle, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının tarihsel empatiyi kullanma düzeyleri önemlidir. Bu çalışmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının tarihsel empatinin Sosyal Bilgiler öğretiminde kullanılmasına ilişkin görüş ve değerlendirmelerinin incelenmesidir. Çalışma nitel araştırma yöntemi kullanılarak yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında açık uçlu ve sonda sorularından oluşan yarı-yapılanmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Bu teknikte, araştırmacı araştırma konusu ile ilgili sormayı planladığı soruları içeren görüşme protokolünü önceden hazırlar, fakat görüşmenin akışına ve katılımcıların verdikleri cevaplara bağlı olarak her bir katılımcıya değişik sorular sorabilir. Çalışmada literatür taraması yapılarak araştırma konusu ile ilgili görüşme soruları hazırlanmıştır. Uygulama öncesinde soru sayıları uzman görüşünün tavsiyeleri doğrultusunda 18'den 11'e düşürülmüştür. Soruların çıkarılma gerekçesi olarak benzer sorular olması gösterilmiştir. Görüşmeler, 2021-2022 eğitim öğretim yılında 8 erkek ve 12 kız olmak üzere toplam 20 Sosyal Bilgiler öğretmen adayı ile yapılmıştır. Katılımcılar araştırmaya gönüllü olarak katılmıştır. Tüm dünyayı etkilen pandemi sürecinden dolayı görüşmeler google forms ve telefon aracılığıyla gerçekleştirilmiş ve katılımcıların izni ile kayıt altına alınmıştır. Görüşmeler yaklaşık 45 dakika sürmüştür. Araştırma etiği gereği katılımcıların kimliklerini korumak için katılımcılara 'K1,K2,K3…' şeklinde rumuzlar verilmiştir. Her bir görüşmenin ses kaydı Word programında metne dönüştürülmüştür. Elde edilen verilerin analiz edilmesinde betimsel analiz kullanılmıştır.Çalışma sonucunda araştırma katılımcılarının bazılarının tarihsel empati algılarının zayıf olduğu, tarihsel empatinin daha çok duyuşsal boyutu üzerine odaklandıkları, bilişsel boyutunu ise yeterince dikkate almadıkları tespit edilmiştir. Katılımcıların tarihsel empatinin Sosyal Bilgiler öğretiminde kullanılmasına ilişkin görüşlerinin olumlu olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin tarihsel empati becerisinin değerlendirilmesinde kullanılabilecek ölçme ve değerlendirme yöntemlerine ilişkin katılımcıların bilgilerinin oldukça yetersiz olduğu, birçok katılımcının öğretim yöntemleri ile değerlendirme yöntemlerini birbirine karıştırdıkları ve kavram yanılgısı yaşadıkları tespit edilmiştir. Katılımcılar Sosyal Bilgiler öğretiminde tarihsel empati etkinliklerinin kullanılmasının öğrencilere bilişsel ve duyuşsal birçok katkı sağlayacağımı belirttikleri ama tarihsel empatinin uygulanma sürecine veya bu becerinin öğrenciye nasıl kazandırılacağına ilişkin teorik bilgilerinin zayıf olduğu belirlenmiştir. Katılımcılar, müze ve tarihi filmlerin tarihsel empati becerisinin kazandırılmasında etkili bir rol oynayacağını belirtmişlerdir. Araştırma bulgularına dayalı öneriler yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Tarihsel Empati, Sosyal Bilgiler Öğretmen Adayları, Empati, Öğretmen Adaylarının Görüşleri, Sosyal Bilgiler Eğitimi.

One of the skills expected to be acquired by students in the Social Studies curriculum is historical empathy. Historical empathy is trying to understand the actions of people who lived in the past from the point of view of that period. Since historical empathy requires understanding not only the feelings but also the thoughts of people in the past, it has two dimensions, cognitive and affective. Thanks to historical empathy, students will be able to evaluate events in the historical context by developing their historical perspectives, and learn to take into account the elements such as intention, purpose and motive in the background of an event. Thus, their perceptions of the past will not be filled with stereotypical ideas that `there is only one valid point of view`. Historical empathy students; research, perceiving change and continuity, critical thinking, recognizing stereotypes and prejudice, using evidence, making decisions, evaluating space, political literacy and perceiving time and chronology. Historical empathy is directly related to root values such as justice, respect, love and patriotism. Teachers have great responsibilities in the process of gaining historical empathy skills to students. However, studies have shown that Social Studies teachers in our country do not have enough knowledge and skills on this subject. For this reason, it is important for Social Studies teachers and prospective teachers to use historical empathy. The aim of this study is to examine the opinions and evaluations of social studies teacher candidates regarding the use of historical empathy in Social Studies teaching.The study was carried out using the qualitative research method. Semi-structured interview technique consisting of open-ended and probe questions was used to collect the data. In this technique, the researcher prepares the interview protocol in advance, which includes the questions he/she plans to ask about the research topic, but may ask different questions to each participant depending on the flow of the interview and the answers given by the participants. In the study, interview questions related to the research topic were prepared by scanning the literature. Before the application, the number of questions was reduced from 18 to 11 in line with the recommendations of the expert opinion. It was shown that the questions were similar as the reason for their removal. The interviews were conducted with a total of 20 Social Studies teacher candidates, 8 boys and 12 girls, in the 2021-2022 academic year. Participants participated in the research voluntarily. Due to the pandemic process that affected the whole world, the interviews were held via google forms and telephone and were recorded with the permission of the participants. The interviews lasted approximately 45 minutes. In accordance with research ethics, pseudonyms such as 'K1,K2,K3…' were given to the participants in order to protect the identities of the participants. The audio recordings of each interview were converted into text in the Word program. Descriptive analysis was used to analyze the obtained data.As a result of the study, it was determined that some of the research participants had weak perceptions of historical empathy, they focused more on the affective dimension of historical empathy and did not take the cognitive dimension into account enough. It was determined that the participants' views on the use of historical empathy in Social Studies teaching were positive. It has been determined that the knowledge of the participants about the measurement and evaluation methods that can be used in the evaluation of historical empathy skills of the students is quite insufficient, that many participants confuse the teaching methods with the evaluation methods and they have misconceptions. It was determined that the participants stated that the use of historical empathy activities in Social Studies teaching would provide many cognitive and affective contributions to the students, but their theoretical knowledge about the application process of historical empathy or how to gain this skill to the student was weak. Participants stated that museums and historical films would play an effective role in gaining historical empathy skills. Suggestions were made based on the research findings.Keywords: Historical Empathy, Social Studies Teacher Candidates, Empathy, Pre-service Teachers' Views, Social Studies Education.