Elektrik piyasasında lisanslar ve idarenin yetkileri

Abstract

Elektrik piyasasının temel kavramı olan lisans kısaca piyasada faaliyet göstermek isteyenlere verilen izin belgesi olarak tanımlanabilir. Elektrik piyasasında lisansların her bir faaliyet bazında kapsam ve hukuki mahiyeti kamu hizmeti anlayışında meydana gelen değişiklikler ve mevzuatımızda yaşanan gelişmeler çerçevesinde ayrı ayrı incelenmiştir. Diğer yandan, iletim faaliyetinin doğal tekel niteliği, dağıtım faaliyetinin ise bölgesel tekeller şeklinde faaliyet göstermesi gibi faaliyetin kendisine özgü niteliklerinden kaynaklanan durumlar da ayrı incelemeyi gerektirmiştir. Elektrik faaliyetlerinin kamu hizmeti niteliği ve zaman içerisinde bu hizmetin kamu kaynakları ile düzenli ve verimli bir şekilde sunulamaması nedeniyle özelleştirme ve hizmetin Devletin gözetimi ve denetimi altında özel kişiler tarafından yerine getirilmesi gündeme gelmiştir. 2001 yılında yürürlüğe giren 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile elektrik üretim, iletim, dağıtım ve ticaret faaliyetlerinin özel hukuk tüzel kişileri tarafından nasıl ve ne şekilde yürütüleceği genel hatları ile ortaya koyulmuş, bu Kanun ile sektörü regüle etmekle görevli bir düzenleyici denetleyici kurum olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu kurulmuştur. Kanun ve idarenin düzenleyici işlemleri ile elektrik sektöründe rekabetçi bir piyasa yapısının oluşturulması hedeflenerek düşük maliyetli elektrik enerjisinin sağlanması ve arz güvenliğinin gerçekleştirilmesi doğrultusunda çalışmalar yürütüldüğü söylenebilir. 2013 yılında güncel gelişmeler ışığında 6446 sayılı yeni Elektrik Piyasası Kanunu hazırlanarak yürürlüğe girmiştir. Tezin birinci bölümünde Kanun değişiklikleri neticesinde elektrik piyasası faaliyetleri, lisans hüküm ve şartları, lisans sahiplerinin hak ve yükümlülüklerinde meydana gelen değişiklikler ele alınmış, tezin ikinci bölümünde ise özel şirketler yanında birtakım görevler yürüten kamu kurumları incelenmiş, 2017 y ı l ınd a y ap ı l an An ay a s a d eğişikliğiy l e hukukumu z a g i r en Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ile elektrik piyasası mevzuatında yapılan değişiklikler sonucunda ortaya çıkan durumların analizi yapılmaya çalışılmıştır.

The license which is the basic concept of electricity market can be briefly defined as the permit given to those who want to operate in the market. The scope and legal nature of the licenses in the electricity market on the basis of the each market activity have been examined separately within the framework of the changes in the understanding of public service and the development in our legislation. On the other hand, situations arising from the unique characteristics of the activity, such as natural monopoly nature of the transmission activity and the regional monopoly of the distribution activity, also required a separate examination. Due to the electricity activities being as a public service and the inability to provide this service regularly and efficiently with public resources over time, privatization and the fulfillment of the service by private company under the supervision and control of the State come to the fore. In 2001, the Electricity Market Law No. 4628 entry into force and it regulates how and in what way the market activities will be carried out by private entities and with this law the Energy Market Regulatory Authority was established as a regulatory and supervisory institution in charge of regulating the market and then in 2013 Electricity Market Law No.6446 entry into force. In this study, it has tried to analyze that the changes (which has caused by law changes and the new constitutional institution `presidential decrees`) in licence terms and conditions, the obligations of license holders, etc.