Türkçe edilgen tümcelerin sözdizimi

Abstract

Bu çalışmada, Türkçe edilgen tümcelerin sözdizimsel özellikleri incelenmiştir.İlk olarak genel alanyazında daha sonra Türkçe alanyazında edilgen tümce için sunulanyaklaşımlar tartışılmış ve değerlendirilmiştir. Sunulan bu yaklaşımların kavramsalaçıdan güçlü olan özellikleri, bu tezde de kullanılmıştır. Bu çalışmada Türkçe edilgentümceler, üye yapısı ve özellik eşleme yaklaşımlarıyla çözümlenmiştir.Kişili edilgen tümcelerin tek üye ve çift üyeyle biçimlenmesi tartışılmış ve butümcelerin özne konumunda ne tür özellikli üyelerin bulunabileceği incelenmiştir.Ayrıca, kişili edilgen tümcelerde seçimlik üye olarak bulunabilen `tarafından` öbeğininTürkçede üye mi eklenti mi olduğu tartışılmış ve bazı testler aracılığıyla bu öbeğineklentilerle aynı dağılımı paylaştığı sonucuna ulaşılmıştır.Bu araştırmada, ayrıca kişisiz edilgen tümcelerdeki içsel üyelerin bu tümcelerinöznesi olmadığı görülmüş, bundan dolayı da bu tümcelerin bir öznesinin olup olmadığıtartışılmıştır. Bu tartışma sonucunda, kişisiz edilgen tümcelerin özne konumundaüretilen, zaman başıyla özellik eşleme ilişkisine giren ve sesbilgisel içeriği olmayansoyut dolgu adılının olduğuna ulaşılmıştır.Anahtar Sözcükler: üye yapısı, özellik eşleme, kişili edilgen, kişisiz edilgen,tarafından öbeği.

In this study, the syntactic properties of Turkish passive sentences have beenexamined. First, the approaches presented for passive sentence in the general literatureand then in the Turkish literature have been discussed and evaluated. The conceptuallystrong features of the presented approaches have also been used in this thesis. In thisstudy, Turkish passive sentences have been analyzed within the frame of argumentstructure and feature-checking.The formation of personal passive sentences with a single argument and adouble argument has been discussed and the question regarding the features that amember has to have in order to be able to occupy the subject position of these sentenceshas been examined. In addition, it has been discussed whether the by-phrase, which canbe found as an optional member in personal passive sentences, are arguments oradjuncts in Turkish. The conclusion has been reached that those phrases share the samedistribution as adjuncts.In this study, it has also been seen that the internal arguments of impersonalpassive sentences are not the subjects of these sentences, therefore it has been discussedwhether these sentences have a subject or not. As a result of this discussion, theconclusion has been reached that there is an abstract expletive pro that is produced inthe subject position of the impersonal passive sentences and which enters into featurechecking relation with the head of Tense and has no phonological content.Keywords: argument structure, feature checking, personal passive, impersonalpassive, by-phrase.