Türk iş hukukunda dinlenme süreleri

Abstract

İş hukukunun gelişim sürecinde çalışma ilişkisinin gereği olarak işçilere birçok hak tanınmıştır. Bahsi geçen haklardan bir tanesi de işçiler için hayati öneme sahip olan dinlenme hakkıdır ve dinlenme hakkının uygulamadaki karşılığı dinlenme süreleridir. Dinlenme hakkı ve süreleri kavramı insanın fizyolojik yapısı gereği sürekli çalışmasının ve bu şekilde sağlığının korunmasının mümkün olmaması gerçeğinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Uluslararası metinlerde de çoğu kez yer verilen dinlenme hakkına Anayasamızın 50. maddesinde de yer verilmiştir. İlgili hükümde `Dinlenmek tüm çalışanların hakkıdır.` denilmiş ve ayrıntılar çeşitli kanunlar ile yönetmelikler vasıtasıyla düzenlenmiştir. Dinlenme hakkının amacına ulaşabilmesi için bu düzenlemelerde işçilere periyodik olarak çeşitli dinlenme süreleri kullandırılması zorunlu tutulmuştur. Ara dinlenmesi, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri, yıllık ücretli izin, süt izni, ebeveynlik izni, hastalık izni gibi birçok hukuki kurum oluşturulmuş ve işverenler bunları işçilere kullandırmakla yükümlü tutulmuştur. Böylece işçilerin sağlıklı ve güvenli bir şekilde çalışabilmelerinin sağlanması, çalışma barışının korunması hedeflenmektedir.İşçinin en temel haklarından birisi olan dinlenme hakkı ve bu hakkın uygulamadaki uzantısı olan dinlenme süreleri çerçevesinde hazırladığımız çalışmamız 3 bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızın ilk bölümünde dinlenme hakkı ve süreleri kavramı, bu kavramların hukuki niteliği, önemi ve dünyadaki tarihsel gelişimi ele alınmıştır. Devamında uluslararası hukukta dinlenme hakkı ve süreleri incelenip açıklanmaya çalışılmıştır. İkinci ve son bölümde ise Türk İş Hukuku'nda dinlenme hakkı ve süreleri ele alınmıştır. Bu çerçevede tarihsel gelişim, İş Kanunu düzenlemeleri, Deniz İş Kanunu düzenlemeleri, Basın İş Kanunu düzenlemeleri ile Borçlar Kanunu ve çeşitli yönetmeliklerde yer alan düzenlemeler incelenip, açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmayı tamamladığımız sonuç kısmında ise konuya ilişkin genel değerlendirmelerimize, eleştirilerimize ve temennilerimize yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Dinlenme Hakkı, Dinlenme Süreleri, Ara Dinlenmesi, Hafta Tatili, Yıllık İzin

In the development process of labor law, many rights have been given to workers as a requirement of the working relationship. One of the aforementioned rights is the right to rest, which is vital for the workers, and the practical response of the right to rest is the rest periods. The concept of the right to rest and their duration emerged as a result of the fact that due to the physiological structure of man, it is impossible to constantly work and thus maintain his health. The right to rest, which is often included in international texts, is also included in article 50 of our Constitution. In the relevant provision, `Rest is the right of all employees.` and the details are arranged by various laws and regulations. In order for the right to rest to achieve its purpose, it is compulsory to periodically employ various rest periods in these arrangements. Many legal institutions such as mid-term rest ( lunch break), weekly holidays, national holidays and general holidays, annual paid leave, milk leave, parental leave, sick leave have been created and employers are obliged to apply them. Thus, it is aimed to ensure that workers can work in a healthy and safe manner, and that peace of work is preserved.The work we have prepared within the framework of the right to rest, which is one of the most basic rights of the worker and the rest periods, which is the extension of this right in practice, consists of 2 parts. In the first part of our study, the concept of the right to rest and its duration, the legal nature, importance and historical development of these concepts are discussed. Subsequently the right and duration of rest in law comparative to international law are studied and explained. In the second and last part, the right and duration of rest in Turkish Labor Law are discussed. In this framework, historical development, Labor Law regulations, Maritime Labor Law regulations, Press Labor Law regulations, and the regulations in the Obligations Law and various regulations have been studied and explained. In the conclusion , our general evaluations, criticisms and wishes are given.Keywords: Right to Rest, Rest Periods, Rest Break, Weekend Break, Annual Leave