İbn Rüşd'ün tanrının bilgisi hakkında İbn Sînâ Ve Gazâlî eleştirisi

Abstract

Tanrının bilgisi konusu genel olarak felsefe tarihinde özel olarak ise İslâm Felsefesi tarihinde yer edinmiş bir tartışmadır. Bu sebeple hem doğuda hem de batıda çeşitli coğrafyalarda ve farklı zamanlarda filozofların adı geçen tartışmayı ele alan eserleri mevcuda getirmişlerdir. Bu suretle İslâm düşünce tarihinde Fârâbî ve İbn Sînâ'nın 'Tanrı' nın bilgisi' konusunda O'nun 'cüz'îyyâtı küllîyyât cinsinden bilmesi' noktasına getirmiş oldukları açıklamalara karşılık Gazâlî tarafından her iki düşünürün yanlış yaptıklarının ve hatta 'dini temelden yıktıkları' belirtilerek onların küfre düştükleri zikredilmiştir. Bu bahsin yanlış ve hatalı olduğuna değinerek Gazâlî'yi eleştiren İbn Rüşd, söz konusu mevzuya açıklık getirmeye çalışmıştır. İbn Rüşd hem İbn Sînâ'yı hem de Gazâlî'yi Tanrı'nın bilgisi konusunda hataya düştüklerini ve yine her ikisinin de karşılaştırma karşılaştırma hatası yaptıklarını belirtmiştir. İbn Rüşd, bahsedilen konu ile alakalı eserlerinde mevzuya değinmiş ve öncüllerini eleştirmiştir. Netice itibarıyla İbn Rüşd, Tanrı'nın varlığı, hem tikeli hem de tümeli bildiğini ifade etmiştir. İbn Rüşd, O'nun sadece tümeli bilebileceğinin ya da tikeli olan bilgiyi küllî olarak bileceğinin aksine Tanrı'nın her bilgi şeklini bildiğini düşünmekte ve ayrıca tikel-tümel bilgi şeklinde tasnifin yapılmasını da uygun görmektedir.

The subject of `knowledge of God` is a discussion that has taken place in the history of philosophy in general and in the history of Islamic philosophy in particular. For this reason, philosophers in various geographies and at different times, both in the east and in the west, have brought the works that deal with the aforementioned debate. In this way, in the history of Islamic thought, in response to the explanations of Alpharabius and Avicenna about `knowledge of God` to the point of 'knowing the juz`'îyyât in terms of universality'. Algazel stated that both thinkers made mistakes and even 'destroyed the religion from it's foundation', and that has been mentioned. Ibn Rushd (Averroes), who criticized Algazel by pointing out that this issue is wrong and erroneous, tried to clarify the subject in question. Ibn Rushd stated that Avicenna and Ghazali made a mistake about the knowledge of God, and they both made the mistake of comparing. Ibn Rushd touched upon the subject in his works related to the subject and criticized his predecessor. As a result, Ibn Rushd stated that God knows every being, both the particular and universal. Ibn Rushd thinks that knows every from of knowledge, contrary to the fact that he can only know the universal or the particular knowledge as a whole, and he also does not consider it as particular-universal knowledge.