Dîvân-ı Asî (inceleme-metin)

Abstract

Meşhedî Hasan Aga Âsî, 20. yüzyılda İran'ın Tebriz ilinde yaşamış bir şâirdir. Tezimize konu olan eseri Dîvân-ı Âsî'dir. Bu eserin İran Milli Kütüphane Nr. 244'de kayıtlı nüshasının dışında 1998 yılında tıpkıbasım olarak yayımlanmış bir nüshası da bulunmaktadır. Dîvân'ın ikinci cildi de tıpkıbasım olarak neşredilmiştir. Âsî'nin Dîvânı dışında başka eserine rastlanılamamıştır. 1954 yılında kaleme alınan bu dîvânın en önemli özelliği içerisindeki şiirlerin Kerbelâ mersiyelerinden oluşmasıdır. Çalışmamızın girişinde Kerbelâ Olayı ve Kerbelâ mersiyelerinin tanımına ve Arap, Fars ve Türk edebiyatlarındaki yerine değinilmiştir. Devamında ise, şâirin hayatına edebi kişiliğine, eserlerine, Âsî Dîvânı'nın şekil ve muhtevâ yönünden incelemesine ve son olarak da tenkitli metnine yer verilmiştir. Çalışmamızın sonuna bir de sözlük eklenmiştir.Güney Azerbaycan mersiye edebiyatının bir örneği olan Dîvân-ı Âsî münâcât bölümüyle başlamaktadır. Devamında ise başta Hz. Fâtıma'nın vefâtı ve Hz. Hüseyin olmak üzere Kerbelâ'da şehit edilenlerin ahvâlinin yer aldığı mersiyeler bulunmaktadır. Eserin sonunda bazı Şia imamlarının mersiyelerine de yer verilmiştir. Vezin konusunda başarılı olmayan Âsî'nin, edebî sanatları ustalıkla kullandığı görülmektedir. Dîvân'ın bir diğer özelliği ise başlıklar ve bir dörtlük dışında tamamen Türkçe kaleme alınmış olmasıdır. Dinî -mezhebî mersiyeler grubundaki Kerbelâ mersiyelerinin yer aldığı eserde âyet ve hadislere de yer verilmiştir.

Meshedi Hasan Aga Asi is a poet who lived in İranian province of Tabriz, in the 20. century. The work that is the subjecet of our thessis is the Dîvân-ı Asi. There is also copy of this work, which was published as facsimile in 1998, in addition to the copy registered Iran National Library number 244. No other work other than him dîvân was found. İn the introduction of our study, definition of Karbala Incident and Karbala elegies are given and in Arabic, Persian anda Turkish literature is mentioned. Afterwards, place is given to the of the poet, to his personality, to his works, Dîvân has been examined in terms of form and content. Lastly critical text is given. A dictionary has also added at the end of the study.Starts with Dîvân-ı Asi appeal, which is an example of south Azerbaijan elegy literature. Aferwards, there are the elegies that include the deaths of Hz. Fâtıma and the deaths of those who werw martyred in Karbala, especially Hz. Hüseyin. At the end of the work, written in verse, the elegies of some Shia imams are alsı included. İt is seen that Asi, who was not succesful in the centroid, used literary arts skillfully. Another feature of Dîvân is that it is written entirely in Turkish, except for titles and a verse. Karbala elegies, which are in the group of religions sect elegies, are present in the work. Verses and hadiths are also included in Dîvân.