Türkçede kuraldışı durum imleme

Abstract

Bu çalışma, Türkçedeki kuraldışı durum imleme yapılarını, yeni verilerle inceleyerek KDİ öznesinin durum eşleme ve sözdizimsel konumuna yönelik tartışmalara katkı sunmayı amaçlamaktadır. Alanyazındaki çalışmalara göre, Türkçede KDİ öznesi, ana eylemden belirtme durumunu (i) yerleşmiş tümcenin [Gös,TümÖ] konumundan ya da yerinden uzaktan uyumla, (ii) ana tümcenin [Gös, eÖ] konumuna yükselerek ya da (iii) doğrudan ana tümcede üretilerek almaktadır.Olumsuzluk-niceleyici açısını inceleyecek olursak: (i) kuraldışı durum imlenmiş niceleyiciler, normalde hem dar hem geniş açı okuması alabilenlere göre zorunlu olarak geniş açı almakta ya da (ii) sadece dar açı okuması alabilenlere göre tamamen dilbilgisidışı olmaktadır. Bu veriler, uzaktan uyum açıklamalarının aksine, KDİ öznesinin dar açı okuması kazanabilmesi için geri kurulum yapılamadığı bir Ü-konumuna taşındığına işaret etmektedir.Bir diğer güçlü argüman ise Knecht'in (1986) KDİ öznesinin ana tümcedeki [Gös, ZÖ] konumuna yükselebildiğini gösteren edilgenleştirme incelemesidir. Bu taşıma, Uygunsuz Taşıma Yasağı da göz önünde bulundurulursa, ancak KDİ öznesinin taşımadan önce Ü-bar olmayan bir konumda bulunmasıyla mümkün olabilmektedir.Öneri olarak, Mizuguchi (2019) çerçevesinde Türkçe KDİ tümcelerinde yerleşik alanda çift-Birleştirilmiş <Tüm, Z> olduğu varsayılacaktır. Tüm'ün φ-özellikleri Z'ye aktarılmamakta ve bileşik baş TümÖ olarak işlev görmektedir. Bu durumda uyum sondası Tüm'dür. Dahası, yalın durum eşleyicisi Z, Tüm'e baş eklenme ile birleştirildiği için etkin değildir ve uyumun gerçekleşmesi halinde bile yalın durum eşlemesi gerçekleşememektedir. Bu noktada, BelÖ hala yorumlanamaz durum özelliklerine sahiptir ve belirtme durumu alabilmek için ana tümcedeki eÖ'ye yükselmektedir (Chomsky, 1993 gös-baş). [BelÖ+BEL E-uyum] türetimlerinde ise yerleşik alanda φ-eksikli Tüm varsayılacaktır. Bu kez, yerleşik alandaki özne <Tümφ-eksikli, Z> tarafından sondalanmadan, ana tümceye durum güdülü olarak taşınabilmektedir.

This study aims to explore ECM structures in Turkish by presenting novel data to contribute to the discussions on the syntactic positions and case checking properties of ECM-subjects, which are argued to get their accusative case from the matrix verb by (i) establishing long-distance agreement in either in-situ or embedded [Spec,CP], or either (ii) raising to or (iii) being base-generated in the matrix [Spec,vP].If we are to investigate the quantifier scope in negated ECM domains: (i) ECM quantifiers take obligatory wide scope for the people who normally get double reading or (ii) derivations are ungrammatical for the people who only get narrow scope reading. This data means, the ECM-subject ends up in an A-position, from where reconstruction is not possible, contrary to the long-distance agreement approaches.Another strong argument comes from Knecht's (1986) passivisation analysis, where the ECM subject could be raised to matrix [Spec, TP], which is only possible if the ECM subject was not in an A-bar position prior to movement, considering the Ban on Improper Movement.As a proposal, I will be assuming a pair-Merged <C, T> head (Mizuguchi, 2019) in the embedded domain for Turkish ECM clauses, where the φ-features of C is not inherited to the T and the complex head still functions as a CP, which means the probe for agreement is C. Furthermore, NOM case assigner T is inactive due to head-adjunction and even though the agreement is allowed to take place, NOM case checking is not. At this point, as the DP would still have uninterpretable case features, it raises further into matrix vP and gets its ACC case under a local domain (à la Chomsky, 1993 spec-head). For the [DP+acc V-agr] derivations, I will be assuming a φ-defective C in the embedded domain. This time, embedded subject could directly raise to the matrix level for case purposes without being probed by <Cφ-defective, T>.