Kamu-özel işbirliği modeli ile gerçekleştirilen ulaştırma projelerinin reel opsiyonlar yöntemiyle değerlemesi

Abstract

İhtiyaç duyulan altyapı yatırımlarını gerçekleştirmek için sadece kamu kaynak ve kapasitesinin yeterli olmadığını gören birçok ülke, söz konusu yatırım açığını kapatmak için geleneksel kamu yatırım modelleri yanında özel sektörün kaynak ve kabiliyetlerinden faydalanıldığı Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) olarak adlandırılan yeni bir iş yapış modelini kullanmaktadır. Bu modelle gerçekleştirilen projelerin değerlemesinde ise projelerin bünyesinde barındırdıkları opsiyonlar dolayısıyla geleneksel değerleme yöntemleri yetersiz kalmaktadır. Dolayısıyla, bu çalışma ile genellikle şirketlerin yatırım projelerindeki esnekliklerin değerlemesi amacıyla kullanılan reel opsiyonlar yönteminin, KÖİ projelerinde kullanımını sağlayan bir model ortaya konulmaya çalışılmıştır.Söz konusu modelin oluşturulmasında KÖİ projelerinin Türkiye ve dünyada en yaygın kullanıldığı sektörlerden biri olan ulaştırma sektörü ile bu sektördeki en yaygın opsiyonlar olan Asgari Geçiş Garantsi ve Trafik Gelir Tavanı opsiyonları seçilmiştir.Oluşturulan değerleme modelini, özel sektör hükümetin sağladığı garanti ve gelir paylaşım seviyelerini göz önünde bulundurarak KÖİ projelerine katılımda daha doğru kararlar vermek için kullanabilirken; hükümetler de proje riskini düşürürken getiriyi de özel sektör için makul seviyeye ulaştıracak ve aynı zamanda kendisi için gelecekte ciddi bir bütçe yükü oluşturmayacak garanti seviyelerinin belirlenmesinde kullanabilecektir.Stokastik süreçlerden Geometrik Brownian Hareketin, simülasyon yöntemlerinden Monte Carlo Simülasyonunun, reel opsiyon değerleme yöntemlerinden Binomyal Ağ yönteminin kullanıldığı bu model sadece ulaştırma projelerine özgü değil, KÖİ modelinin ağırlıkla kullanıldığı hasta sayısına bağlı sağlık projelerinin, yolcu sayısına bağlı terminal projelerinin, veya öğrenci sayısına bağlı eğitim projelerinin değerlemesinde de yol gösterici nitelikte olacaktır.

Valuation of Transportation Projects Carried Out With The Public Private Partnership Model by Real Options MethodMany countries, realizing that only public resources and capacity are not sufficient to implement the required infrastructure investments, are using a new business model called Public-Private Partnership (PPP), in which the resources and capabilities of the private sector are used to close the investment gap.In the valuation of projects realized with this model, traditional valuation methods are incompetent due to PPP spesific options embedded in these projects. Therefore, with this study, a model that provides the use of real options method, which is generally used for the evaluation of flexibilities in private sector investment projects, is tried to be put forward.In the creation of the model, transportation sector in which PPP model is widely used all over the World and `Minimum Revenue Guarantee` and `Traffic Revenue Cap` options which are the two most common options of PPP transport projects are used. The private sector can utilize this model to make better decisions for involvement in PPP transport projects taking risk and revenue sharing mechanisms provided by the government into account. The government can utilize this model to determine the suitable Minimum Revenue Guarantee and Traffic Revenue Cap thresholds that attract the private sector without jeopardizing its future budgetary balance.This model, which uses Geometric Brownian Motion from stochastic processes, Monte Carlo Simulation from simulation methods, Binomial Lattice method from real option valuation methods, is not only specific to PPP transportation projects, but also can be a guide in the valuation of PPP health projects which depends on the number of patients, PPP terminal projects which depends on the number of passengers, or PPP education projects which depends on the number of students.