Suriçi istanbul'un tekkeleri ve son şeyhleri

Abstract

1453 yılından 677 sayılı Kanun ma'rifetiyle yasaklandığı 1925 yılına kadar İstanbul'da 550'nin üzerinde tekke faaliyet göstermişdir. Bünyesinde yetişen insanlar vasıtasıyla kültürel hayata derin tesirler bırakan bu müeseseler tasnif edilirken bugünkü Fatih ilçesini teşkil eden suriçindeki mahalleler esas alınmışdır. Tekkelerin şeyh listeleri oluşduruldukdan sonra XX. yüzyılın ilk çeyreğinde hizmet gören şeyhlerin biyografilerine yer verilmişdir. Farklı tarîkatlara bağlı olarak faaliyet göstermiş tekkelerden bir kısmı 1925 sonrasında cami'e dönüşdürülmek suretiyle günümüze ulaşabilmişken çoğunluğu 90 yılı aşan yasaklı dönemde bakımsızlıkdan yıkılıp yok olmuşdur. Bazılarının arsası satılarak özel mülkiyete geçmiş, bazılarının arsasına ise yeni kamu binaları yapılmışdır. Bir kısmı rekonstrüksiyon metoduyla yeniden inşa edilmiş ve sivil toplum kuruluşlarına tahsis edilmişdir. Büyük çoğunluğu vakfiyelerle tesis edildiğinden vakıf senetlerinde bu tasavvufî müesseselere hangi tarîkata mensup şeyhin ta'yin edilebileceği ve sahip olması gereken hususiyetler belirtilmişdir. Tekkelerin kullanımında bu esaslara riayet edilmesi kullanıcılar için bir sorumluluk olmasının yanı sıra vakıf hukukunun da bir gereğidir.

From 1453 until 1925, when it was banned by Law No. 677, more than 550 dervish lodges operated in İstanbul. While classifying these establishments, which left a deep impact on cultural life through the people who grew up in it, the neighborhoods within the city walls that make up today's Fatih district were taken as a basis. After the sheikh lists of dervish lodges were created, the biographies of the sheikhs who served in the first quarter of the 20th century are included. While some of the dervish lodges that operated under different sects were able to reach today by being converted into mosques after 1925, most of them were destroyed due to neglect during the prohibition period exceeding 90 years. The land of some of them was sold and transferred to private ownership, while new public buildings were built on the land of some. Some of them were rebuilt with the reconstruction method and allocated to non-governmental organizations. Since the majority of them were established by foundation charters, it was stated in the foundation certificates that the sheikh of which sect can be appointed to these mystical institutions and the characteristics that he should have. Compliance with these principles in the use of lodges is not only a responsibility for users, but also a requirement of foundation law.