Hegel'in köle-efendi diyalektiğinin Marx'ın sınıf anlayışındaki yeri

Abstract

Bu tezin iddiası, Marx'a göre kapitalist toplumda işçi sınıfının dolaylı bir kölelik içinde olduğunun ve bu kölelik anlayışının da Hegel'in köle kavramsallaştırmasıyla pek çok açıdan benzerlik taşıdığının gösterilmesidir. Kölelik efendilik ile karşıtlık oluşturmasına rağmen asıl olarak özgürlükle çelişiktir. Bu bağlamda öncelikle Hegel'in köle-efendi diyalektiği ve ardından özgürlük anlayışı ele alınmaktadır. Hegel'e göre kölelik kendi ideal devlet tasarımında tamamen son bulmaktadır. Ancak Marx'a göre son bulan yalnızca doğrudan köleliktir. Hegel'in düşüncesi ve kapitalist toplum doğrudan köleliğin aşılmasına olanak sağlasa da Marx'a göre dolaylı kölelik hala devam etmektedir. Tezin ikinci bölümü Marx'ın kapitalist toplum çözümlemesini ve buna alternatif olarak ortaya koyduğu özgürlük anlayışını dolayısıyla komünizmi ele almaktadır. İşçinin dolaylı olarak köle olmasını sağlayan etkenler, koşullar olarak çalışma, sefalet, yabancılaşma ve ideoloji ele alınmaktadır. Fakat işçiyi dolaylı köle yapan sadece doğrudan köleyle kısmi benzerlikleri değildir. Kapitalist toplumdaki ve Hegel'in ideal devlet tasarımındaki özgürlüğün yetersizliğidir. Dolayısıyla Marx'a göre Hegel'in özgürlük anlayışı ve özgürlüğün gerçekleşmesi için gerekli gördüğü kurumlar yeterli değildir. Çalışma, Marx'ın dolaylı köleliğin de aşılmasını sağlayan özgürlük anlayışının, Hegel'in düşüncesiyle karşılaştırılarak değerlendirilmesiyle sonlanmaktadır.Anahtar Kelimeler: Hegel, Marx, Köle, Efendi, İşçi, Kapitalizm, Özgürlük.

The claim of this thesis is to show that, according to Marx, the working class is indirectly enslaved in capitalist society and that this understanding of slavery is similar in many respects to Hegel's conceptualization of slavery. Although slavery contrasts with mastery, it is essentially contradictory with freedom. In this context, firstly Hegel's slave-master dialectic and then his understanding of freedom are discussed. For Hegel, slavery comes to an end in his ideal conception of the state. But, according to Marx, what ends is only outright slavery. Although Hegel's thought and capitalist society enable direct slavery to be overcome, according to Marx, indirect slavery still continues. The second part of the thesis deals with Marx's analysis of capitalist society and his alternative understanding of freedom, hence communism. The factors that enable the worker to be indirectly enslaved, conditions such as labour, poverty, alienation and ideology are discussed. But it is not only the partial resemblances to the direct slave that make the worker an indirect slave. It is the inadequacy of freedom in capitalist society and Hegel's ideal conception of the state. Therefore, according to Marx, Hegel's understanding of freedom and the institutions that Hegel considers necessary for the realization of freedom are not sufficient. The study ends with the evaluation of Marx's understanding of freedom, which also enables the overcoming of indirect slavery, by comparing it with Hegel's thought.Key Words: Hegel, Marx, Slave, Master, Worker, Capitalism, Freedom