Arşiv belgeleri ışığında Edirne Selimiye Külliyesi'nin inşa süreci

Abstract

Bu çalışma en genel manasıyla Edirne Selimiye Külliyesi'nin inşasını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede yapım organizasyonu, inşa sürecinin aşamaları, görevlendirilen kişi ve kurumlar ile çalışanların rollerinin belirlenmesi, malzemenin cinsi, miktarı, temini ve inşaatların toplam maliyeti gibi konuların açığa çıkarılması hedeflenmiştir. Bunun yanı sıra cami ve külliyenin öteden beri tartışma konusu olan birtakım problemlerine cevaplar aranmıştır.Bahsi geçen konular Selimiye Külliyesi'nin inşa dönemine tarihli Osmanlı arşiv kaynaklarının ışığında ele alınmıştır. Dolayısıyla bu çalışma çeşitli kurumlara ait arşiv kataloglarında yapılan araştırmalar neticesinde elde edilen bürokratik yazışmalar, atama ve maaş kayıtları ile inşaat muhasebe defterleri üzerinden yürütülmüştür.Çalışma, yaklaşık 1568-1575 ile 1584-1594 yılları arasında gerçekleştirilen inşa faaliyetleri ile sınırlandırılmıştır. Belge ve defterlere göre ilk dönemde Selimiye Camii, Darulkurra Medresesi, Darulhadis Medresesi, Sıbyan Mektebi, vakıf evleri (Taş Odalar) ve arastayı oluşturan dükkânların doğu bölümü; ikinci dönemde ise arastanın batı bölümü, Zâhir Toplu Dede Türbesi, Meyve Kapanı, dükkânlar ile ev ve odalar inşa edilmiştir. Yapıların inşa süreçleri, teknik ve idari görevlileri, inşaat malzemelerinin kaynakları ve temin usulleri hakkında yeni bilgi ve belgeler tespit edilmiş ve günümüze ulaşmayan yapıların konum ve mimari özellikleri saptanmıştır.

This study aims to examine the construction of the Selimiye Complex in Edirne in the most general sense. In this context, it is determined to reveal issues such as the construction organization, the stages of the construction process, the roles of the appointed persons, institutions and employees, the type, quantity and supply of the material architectural and the total cost of constructions. In addition to this, answers have been sought for some of the problems of the mosque and the complex that have been the subject of discussion for a long time.All the issues mentioned here are discussed in the light of Ottoman archive sources dated to the construction period of the Selimiye Complex. Therefore, this study was carried out on the bureaucratic correspondence, appointment and salary records and construction accounting books obtained as a result of the researches in the archive catalogs of various institutions.The study was approximately restricted to the construction activities carried out between 1568-1575 and 1584-1594. According to documents and registers, in the first period the Selimiye Mosque, the Quran Recitation Madrasa, the Hadith Madrasa, the Elementary School, houses and the eastern part of the shops that make up the Ottoman bazaar; In the second period, the western part of the Ottoman bazaar, the Zâhir Toplu Dede Tomb, the Meyve Caravansaray, shops, houses and rooms were built. New information and documents have been detected about the construction processes of structures, technical and administrative officials, sources and supply methods of construction materials, the location and architectural features of the buildings that did not reach today were determined.