Hacı Muhammed Şehrî ve Dîvân'ı (İnceleme-metin)

Abstract

Hacı Muhammed Şehrî, 18. yüzyılda yaşamış bir dîvân şairdir. Şairin günümüze ulaşan tek eseri Dîvân'ıdır. Manzumelerini kaleme aldığı bu eserinde Şehrî mahlasını kullanmıştır. Hacı Muhammed Şehrî mutasavvıf bir şair değildir. O, XVIII. yüzyılda Nedimâne üslubun bir temsilcidir.Şairler yaşadıkları dönemin şartlarına göre incelenip değerlendirilir. Şairin bulunduğu dönemin sosyal ve kültürel durumundan etkilenmemesi söz konusu değildir. Bundan dolayı çalışmamızda Şehrî'nin yaşadığı yüzyılı tanımak için giriş bölümünde devrin siyasî, edebî ve kültürel durumu hakkında bilgiler verilmiştir.Şehrî'nin eseri dört bölümde incelenmiştir. Birinci bölümde Şehrî'nin hayatı, edebi kişiliği ve eserinde kullandığı nazım şekilleri ve türleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde yoğun bir şekilde yer almasa da genel bir çerçevede Dîvân'da yer alan dinî ve tasavvufî muhteva incelenmiştir. Şâirin dinî ve tasavvufî anlayışının yanı sıra dünya anlayışı da önem arz etmektedir. Bundan dolayı üçüncü bölümde `Cemiyet ve Tabiat` başlığı altında şairin eserinde çokça yer alan konuları inceleyerek onun anlam dünyasını yansıtılmaya çalışılmıştır.Çalışmanın son bölümü olan dördüncü bölümde ise Dîvân'ın transkripsiyonlu metnine yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Hacı Muhammed Şehrî, Dîvân, Din ve Tasavvuf, Cemiyet ve Tabiat.

Haji Muhammad Şehrî is a Turkish poet who lived in the 18th century. He had `Diwan` which is only work that we have today. Diwan is a manuscript book that included collected poems of a poet in Ottoman poetry. Poet Haji Muhammad used the pseudonym Şehrî in his poems. We studied his Diwan. Haji Muhammad Şehrî is not a sufi poet. He is a representative of the famous poet Nedim's style in the 18th century.We handled the subject in four main chapters. In the introduction part we have some information about political, culturel and literary situation of the 18th century to understand the conditions under which he wrote his poems.In the first chapter, we analyzed the life of Haji Muhammad Şehrî, his literarypersonality and also forms and types of his poems. In the second chapter, we determined the religious and sufistic concepts of Diwan. Although it is not intensively included, the content has been analyzed in a general framework. In the third chapter, we determined society and nature concepts and then analyzed them. Under the title of society and nature, it is tried to reflect the poet's world of meaning.In the fourth chapter, which is the last part of the study, we gave the text of Diwan with transcription.Key Words: Haji Muhammad Şehrî, Diwan, Religion and Sufism, Soceity and Nature