Ana akım ve alternatif medya temsillerinde Suriyeli sığınmacılara yönelik insan hakları ihlalleri

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'deki Suriyeli sığınmacılara yönelik insan hakları ihlalleriile ana akım medyanın ve alternatif medyanın bu ihlaller karşısındaki tutumları elealınmaktadır. Bu amaçla, dört aşamalı bir araştırma yürütülmüştür. İlk aşamada,Suriyeli sığınmacılar ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının ve meslek kuruluşlarınınyetkilileri ile görüşülerek ve uluslararası kuruluşların raporları incelenerek Suriyelisığınmacıların uğradıkları insan hakları ihlalleri belirlenmeye çalışılmıştır. İkinciaşamada, Suriyeli sığınmacıların uğradıkları insan hakları ihlallerinin ana akımmedyada ve alternatif medyada ne ölçüde ve nasıl haberleştirildiği incelenmiştir. Buçerçevede; Hürriyet, Sabah ve Sözcü gazetelerinin internet siteleri ile Bianet, Diken,Dokuz8Haber, Sendika.org ve T24 haber sitelerinde yayımlanmış olan haberler içerikve söylem analizine tabi tutulmuştur. Üçüncü aşamada, haberlerin hakikat ile ilişkisisorgulanmıştır. Dördüncü ve son aşamada ise, haberler incelendiğinde tespit edilmişolan sorunların nedenleri, ana akım medyada ve alternatif medyada görev yapangazeteciler ile görüşülerek anlaşılmaya çalışılmıştır.Çalışmada, gerek ana akım medyanın gerekse alternatif medyanın Suriyelisığınmacılara yönelik bazı insan hakları ihlallerini haberleştirmediği, haberleştirdiği hakihlallerini ise çoğu zaman hak odaklı bir yaklaşımla ele almadığı, ihlallere ilişkin bilgisağlamak yerine okurların duygularını harekete geçirmeye çalıştığı ya da hak ihlallerinihükûmeti desteklemek veya eleştirmek için araçsallaştırdığı tespit edilmiştir. Suriyelisığınmacıların kendilerine yönelik insan hakları ihlalleri haber yapılırken ne ana akımmedyada ne de alternatif medyada kayda değer bir haber kaynağı olarak görüldükleribelirlenmiştir.Gazeteciler ile yapılan görüşmeler ise, medya temsillerindeki sorunların temelnedenleri arasında gazetecilere yönelik baskıların, sansür ve otosansür uygulamalarının,medya kuruluşlarının siyasal konumlanmalarının, gazetecilerin sığınmacılara yönelikolumsuz bakış açılarının ve insan hakları ile nefret söylemi/ayrımcı söylem konusundayeterli bilgi birikimine ya da duyarlılığa sahip olmamalarının bulunduğunu ortayakoymuştur.Anahtar Kelimeler: İnsan Hakları, Suriyeli, Sığınmacı, Mülteci, Alternatif Medya

This study examines the human rights violations against Syrian asylum seekersin Turkey and the attitudes of the mainstream and alternative media towards theseviolations. To this end, a four-stage research design was carried out. In the first stage,human rights violations against Syrian asylum seekers were identified by interviewingSyrian asylum seekers, the officials of various non-governmental organizations andprofessional organizations, and examining the reports of international organizations. Inthe second stage, it was investigated to what extent and how the mainstream andalternative media covered human rights violations against Syrian asylum seekers. In thiscontext, the news published on the websites of Hürriyet, Sabah and Sözcü newspapers,as well as on Bianet, Diken, Dokuz8Haber, Sendika.org and T24 news sites, weresubjected to content and discourse analysis. In the third stage, the relationship betweennews and truth was discussed. In the fourth and final stage, interviews were conductedwith journalists working for the mainstream and alternative media to understand thecauses of the problems that were identified in the previous stage.The study revealed that both the mainstream and alternative media did not coversome of the human rights violations against Syrian asylum seekers. It was found thatwhen they covered a human rights violation, they frequently did not address it with arights-based approach, they tried to arouse the readers' emotions instead of providinginformation, or they instrumentalized the human rights violation to support or criticizethe government. It was also found that Syrian asylum seekers were not considered asignificant source of news, neither in the mainstream nor in the alternative media, whenhuman rights violations against them were covered.On the other hand, interviews with journalists showed that pressures onjournalists, censorship and self-censorship practices, political orientation of mediaoutlets, negative views of journalists towards asylum seekers, and their lack ofsufficient knowledge or sensitivity about human rights and hate speech/discriminatorydiscourse are among the fundamental causes of the problems in the media coverage andrepresentation.Keywords: Human Rights, Syrian, Asylum Seeker, Refugee, Alternative Media