Hitit imparatorluk devri kaya anıtlarından Fraktin, İmamkulu, Gezbeli-Hanyeri, Taşçı ve Hemite rölyeflerinin siyasal ve kültürel değerlendirmesi

Abstract

Orta Anadolu'da ortaya çıkarak başta Güney ve Güneydoğu Anadolu olmak üzere Anadolu'nun önemli bir bölümüne hâkim olan Hititler, Anadolu'da kültürel ve sosyal içerikli birçok sanat eseri bırakmıştır. Hititlerin bırakmış olduğu bu sanat eserleri ve diğer kalıntılar, Anadolu'nun çok kültürlü yapısının ve çevre kültürlerin etkileşimini göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Çalışmamızda bu öneme binaen Hititlerin İmparatorluk Devri'nde ortaya çıkan Fraktin, İmamkulu, Hanyeri-Gezbeli, Taşçı ve Hemite Kaya Kabartmaları incelenmiştir. Bu kabartmalar sayesinde Hititlerin Mezopotamya ve Hurri kültürü ile olan bağlantısı,hakimiyetinde olan yerel idarecilerle olan ilişkisi ve kabartmaların siyasal bir propaganda aracı olarak nasıl kullandığına dair izlenimler sunulmuştur. Bunu yaparken kabartmalarda bulunan her figür, materyal ve yazı detaylı olarak incelenerek bu öğelerin bahsi geçen diğer kültür unsurları ile bağlantısı gösterilmeye çalışılmıştır. Nihayetinde bu beş kabartmanın bir güzergâh oluşturarak Mezopotamya, Kizzuwatna ve Hitit kültürü arasındaki kültürel etkileşimi nasıl yansıttığı ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

The Hittites, who emerged in Central Anatolia and dominated an important part of Anatolia, especially Southern and Southeastern Anatolia, left many works of art with cultural and social content in Anatolia. These works of art left by the Hittites and other remains from them are very important in terms of showing the multicultural structure of Anatolia and the interaction of the surrounding cultures. In our study, the Fraktin, İmamkulu, Hanyeri-Gezbeli, Taşçı and Hemite Rock Reliefs that emerged in the Imperial Period of the Hittites were examined. Thanks to these reliefs, he presented impressions of the Hittites' connection with Mesopotamian and Hurrian culture, their relationship with the local administrators under their rule, and how the reliefs were used for political propaganda purposes. While doing this, every figure, material, and writing in the reliefs were examined in detail and the connection of these elements with the other cultural elements mentioned was tried to be shown. Finally, it has been tried to reveal how these five reliefs reflect the cultural interaction between Mesopotamia, Kizzuwatna, and Hittite culture by creating a route.