Türkiye'de konuşulan Arap lehçeleri -Karşılaştırmalı bir inceleme-

Abstract

Türkiye'de yerleşik Arap vatandaşlarımızın konuştukları anadil Arapçaya aitlehçelerdir. Bu Arapça lehçelerini konuşan vatandaşlarımızın ataları M.Ö. II. yüzyıldanitibaren Arap yarımadasının kuzeyinden göç ederek Doğu ve güneydoğu Anadolununverimli toprakları kabul edilen Mezopotamya'ya yerleşmişlerdir. Arap Tarihçilerinin el-Cezire olarak adlandırdıkları bu bölgenin önemli şehirleri Siirt-Muş-Diyarbakır-Mardin-Şanlıurfa ve Kilistir. İslāmi Fetihlerin genişlemesiyle Anadolu'ya gelen Arap varlığızamanla artarak, Hatay bölgesini de içine alarak Adana ve Mersin illerimizin kırsalı dahilolmak üzere geniş coğrafyaya yayılmışlardır. Arapça Türkiye'de en çok konuşulan üçüncüdildir.Yüzyıllar boyunca birçok medeniyetlere ev sahipliği yapan Anadoluda çeşitli etnikguruplarla iç içe yaşayan Arap kökenli vatandaşlarımıza Türkiye Arapları dadenilebilmektedir.Arap vatandaşlarımızın konuştukları Arapça sözlü kültür sayesindeyaşayabilmişse de çeşitli coğrafik ve sosyopolitik sebeplerden dolayı lehçelereayrılmıştır. Günümüz koşulları nedenleriyle, yurdun çeşitli bölgelerine dağılmışlardır.Bu çalışmamızda Türkiye Araplarının konuştukları Arap Lehçelerinin dil ve üslupözellikleri, mevcut yazılı kaynaklardan elde edilen bilgiler incelendi. Arap vatandaşlarınyaşadığı bölgelere gidilerek sözlü kaynaklardan sesli ve yazılı notlar kayda geçirildi. Eldeedilen tüm veriler karşılaştırılmalı incelenerek tezimize koyuldu.Anahtar kelimeler:Türkiye Arapları, Arapça, Lehçe, Harran, Hatay, Mardin, Siirt.

The native languages spoken by our Arab citizens residing in Turkey are dialectsof Arabic. The ancestors of our compatriots speaking these Arabic dialects date back toBC. II. From the 19th century onwards, they migrated from the north of the ArabianPeninsula and settled in Mesopotamia, which is considered the fertile lands of Eastern andSoutheastern Anatolia. The important cities of this region, which Arab Historians call el-Cezire, are Siirt-Muş-Diyarbakır-Mardin-Şanlıurfa and Kilis. The Arab presence thatcame to Anatolia with the expansion of the Islamic Conquests increased over time andspread to a wide geography, including the Hatay region, including the rural areas of Adanaand Mersin provinces. Arabic is the third most spoken language in Turkey. Our citizensof Arab origin living together with various ethnic groups in Anatolia, which has hostedmany civilizations for centuries, can also be called Turkish Arabs.Although the Arabic spoken by our Arab citizens has survived thanks to the oralculture, it has been divided into dialects due to various geographical and sociopoliticalreasons. Due to today's conditions, they are scattered in various parts of the country.In this study, the language and stylistic features of the Arabic dialects spoken bythe Arabs of Turkey and the information obtained from the existing written sources wereexamined. Voice and written notes were recorded from oral sources by going to theregions where Arab citizens lived. All the obtained data were analyzed comparatively andput into our thesis.Keywords: Arabs of Turkey, Arabic, Dialect , Harran, Hatay, Mardin, Siirt.