Mükelleflerin yerel vergilere bakış açısı: Eskişehir ili örneği

Abstract

Devletler sunduğu kamu hizmetlerinin finansmanında kamu gelirlerini kullanır. Türkiye Cumhuriyeti'nde kamu gelirleri içerisindeki en önemli payı kanunlarla ödenmesi zorunlu kılınmış olan vergiler almaktadır. Ancak ödenmesi zorunlu kılınmış olsa da vergiler mükelleflerin gelirlerini azaltan bir etmen olduğundan mükelleflerin vergileri bir yük olarak görmeleri ve vergiye olumsuz bakmaları olasıdır. Vergilere olumsuz bakılması sonucunda da mükellefler vergi ödememek için kanuni veya kanundışı yollara başvurabilirler. Bu nedenle vergi sistemleri oluşturulurken, etkin ve çağdaş bir vergi sistemi için mükelleflerin vergi hakkındaki görüşleri dikkate alınmalıdır. Bu şekilde oluşturulacak vergi sistemiyle mükelleflerin vergiye gönüllü uyumu da artacaktır. Türkiye Cumhuriyeti'nde çoğu vergi türünü merkezi yönetimler toplarken bazı vergi türleri ve gelirleri belediyelere bırakılmıştır. Bu çalışmanın amacı da mükelleflerin belediyelere bırakılmış olan yerel vergilere bakış açılarını ölçmek ve bakış açılarının demografik özellikler ile belediye hizmetlerini beğenme durumuna göre değişiklik gösterip göstermediğini analiz etmektir. Eskişehir ilinde yapılan alan araştırması sonuçlarına göre mükelleflerin yerel vergi bilincinin ve yerel vergi ahlakının yüksek olduğu söylenebilir. Anket ile toplanan cevapların dağılımları incelendiğinde ise mükelleflerin çoğunluğunun vergi cezaları, sık sık çıkartılan vergi afları, vergi oranları ve belediyelerin mali yapısıyla ilgili oluşturulan ifadelere katılmış oldukları, vergi adaletiyle ilgili oluşturulan ifadelere ise katılmadıkları görülmüştür. Vergi sistemiyle ilgili ifadeler incelendiğinde de ifadelere katılmayanlar veya kararsız kalanlar çoğunluğu oluşturmuştur. Ayrıca mükelleflerin bazı ifadelere verdikleri cevapların demografik özelliklere ve belediye hizmetlerini beğenme durumuna göre değişiklik gösterdiği görülmüştür. Bu durum yerel vergilere bakışta demografik özelliklerin ve sunulan kamu hizmetini beğenme durumunun etkili olduğunu göstermektedir.

States use public revenue for financing public services. The taxes, which are obliged to be paid by law take the most important part in public revenues in our country. However, no matter they are obliged to be paid, since the taxes are a factor that reduces taxpayer's income, it is possible for taxpayers to think the taxes as a burden and consider in a negative way. Due to the fact that taxes are considered negatively, taxpayers may use legal or illegal ways to avoid paying taxes. For this reason, while developing tax systems, taxpayers' views on tax should be taken into consideration for an efficient and modern system. Owing to the tax system that are devoleped in this way, the voluntary compliance of taxpayers regarding tax will also increase. In the Repubic of Turkey, while central administrations collect most tax types, some tax revenues and types are left to municipalities. The aim of this study is to review the taxpayers' perspective on local taxes that are left to municipalities, and to analyse whether their perspectives vary according to demographic attributes and liking municipal services. According to the results of the fieldwork that were done in Eskisehir, it can be said that the taxpayers have high local tax consciousness and local tax ethics. As the distribution of the answers received for this questionnaire were evaluated, it has been observed that the majority of the taxpayers agreed with the statements concerning tax penalties, frequently granted tax amnesties, tax rates and the financial structure of the municipalities while they did not agree with the statements about tax justice. As the statements regarding tax system were evaluated, those who did not agree with the statements or remain undecided were in the majority. In addition, it has been observed that the responses of taxpayers' to some statements vary according to their demographic attributes and liking municipal services. This fact shows that demographic attributes and liking municipal services have an impact upon the view on local taxes.