Faaliyet giderlerinin finansal performansa etkisi: Borsa İstanbul örneği

Abstract

İşletmelerin en önemli amacı şüphesiz değer maksimizasyonu, yani hissedarların refahını en üst seviyeye çıkarmaktır. Ancak bu amacı gerçekleştirmek için, artan rekabet koşullarına ve her anlamda değişime uğrayan iş yaşamına uyum yeteneklerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Bu yeteneklerin ölçülebilmesi ve geliştirilmesi ise, finansal performansın doğru bir şekilde analiz edilmesine ve artırılmasına bağlıdır. İşletmeler finansal performanslarını artırmak için etkin bir maliyet kontrolü sağlayarak yaptıkları giderleri kontrol altında tutmaya çalışır. Maliyetlerin kontrol altına alınmasında, Faaliyet Giderlerinin de göz önünde bulundurulması önemlidir. Bu bağlamda Araştırma-Geliştirme Giderleri, Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri ve Genel Yönetim Giderleri gibi önemli kalemlerden oluşan Faaliyet Giderleri; satışları, kârlılığı, işletme değerini ve dolayısıyla finansal performansı etkilemektedir.Bu çalışmada, faaliyet giderlerinin finansal performans üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Borsa İstanbul'da faaliyet gösteren 155 işletmenin 2009-2019 dönemine ait yıllık finansal verileri kullanılarak analizler yapılmıştır. Aktif Kârlılığı, Özsermaye Kârlılığı, Tobin's Q Oranı ve Piyasa Değeri/Defter Değeri Oranının finansal performans için vekil olarak kullanıldığı çalışmada, dört model oluşturulmuş ve veriler Dinamik Panel Veri yöntemi ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde Eviews 11 ve Stata 16 paket programlarından yararlanılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, kurulan bütün modellerde Araştırma-Geliştirme Giderlerinin finansal performansı pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderlerinin ise, Piyasa Değeri/Defter Değeri Oranının kullanıldığı model hariç diğer tüm modellerde finansal performansı negatif yönde etkilediği, Genel Yönetim Giderlerinin de finansal performansı pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

The primary goal of companies is undoubtedly value maximization, that is, maximizing the welfare of the shareholders. However, in order to achieve this goal, adaptation skills to increasing competition conditions and changing business life in every sense should be developed. The ability to measure and develop these capabilities depends on accurate analysis and enhancement of financial performance. Companies try to keep their expenses under control by providing effective cost control to increase their financial performance. It is crucial for them to take into account Operating Expenses in keeping costs under control. In this context, Operating Expenses, which are composed of important items such as Research and Development Expenses, Marketing Sales and Distribution Expenses and General Management Expenses, affect sales, profitability, business value and therefore financial performance.This study aims to examine the effects of operating expenses on financial performance. For this purpose, analyzes were made using the annual financial data of 155 enterprises operating in Borsa Istanbul for the period of 2009-2019. In the study where Reurn on Assets, Return on Equity, Tobin's Q Ratio and Market Value / Book Value Ratio were used as proxies for financial performance, four models were created and the data were analyzed with the Dynamic Panel Data method via Eviews 11 and Stata 16 package programs. Results of the study revealed that Research and Development Expenses affect financial performance positively in all models. Whereas Marketing, Sales and Distribution Expenses negatively affect financial performance in all models except the model where Market Value / Book Value Ratio is used, and General Management Expenses have a positive effect on financial performance.