XIX. Yüzyıl Osmanlı Devleti'nde Mihrimah, Fatma, Behice ve Naile Sultanların çeyiz kayıtları

Abstract

Çeyiz kavramı, insanoğlunun varoluşundan beri farklı şekillerle kendini tamamlayarak günümüze kadar varlığını korumaya devam ettirmiştir. Bu denli uzun süredir varlığını koruması ve sosyal açıdan kalıcı izler bırakması da şüphesiz bu kavramın her dönem içerisinde içeriğinin zenginleşerek gelecek nesillere aktarılmasından kaynaklanmaktadır. Osmanlı saray hayatı içerisinde de kendini bariz bir şekilde ortaya koyan bu sosyal kavram hakkında daha önceden çeyiz başlığı altında herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışma içerisinde Osmanlı saray hayatındaki çeyiz geleneğinin bahsi geçen sultanlarla sınırlı tutularak incelenmiş olan çeyiz eşyalarının sınıflandırılmasını içermektedir. Tespiti yapılan bu eşyalar özellikle dönemin sosyal ve ekonomik yaşam tarzını ortaya koyması bakımından önem arz etmektedir. Osmanlı Devleti'nin bazı dönemlerini kapsayan çeyiz kayıtlarının genel olarak yükseliş, duraklama ve dağılma dönemlerine ait oldukları da inceleme yaptığımız bu süreç içerisinde karşımıza çıkmaktadır. Yapmış olduğumuz bu çalışma duraklama ve dağılma dönemi arasında yer almaktadır. Bu çalışma kapsamında genel olarak bahsi geçen dönem içerisinde daha önceden çeyiz başlığı altında çalışması yapılmayan çeyiz kayıtlarının incelenip ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda genel olarak çeyiz başlığı altında değerlendirilmesi yapılmayan XIX. yüzyıl Osmanlı sarayına mensup Mihrimah, Fatma, Behice ve Naile Sultanlar'ın çeyiz belgeleri incelenerek karşılaştırmalı şekilde ortaya konulmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Çeyiz, Osmanlı Devleti, Saray, Sultanlar.

The word `dowry` has been alive at the different concept from the first humankind. The reason why it has been alive for a long time and having a permanent effect for a social aspect is absolutely transferring it to the future generation with enriching its content in every period. There has been no study about this social concept which is clearly available in Ottoman Palace Life. İn this study contains classifying at the dowry goods for only these sultans in Ottoman Empire life. These goods are one of the most important sources for indicating the social and economic life style.We can generally see that the recordings of dowry belongs to the rise, stagnation and disintegration period of Ottoman Empire. This study belongs to the period between stagnation and disintegration. The aim of this study is generally indicating the dowry records which is not searched under the heading of dowry in this period. So the dowry documents of Mihrimah, Fatma, Behice and Naile's sultan's in the XIXth century of Ottoman Empire are comparatively studied in this research.Keywords: Dowry, Ottoman Empire, Palace, Sultan's