Yetiştirici koşullarındaki ankara keçilerinde süt verimi ve sütte bazı kalite özelliklerinin araştırılması

Abstract

Bu araştırma, yetiştirici koşullarında farklı yaşlardaki Ankara keçilerinde süt verimi ve laktasyon süresi ile laktasyonun çeşitli dönemlerinde sütte bazı kalite özelliklerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma 2015 yılında Ankara – Ayaş – Gökçebağ Köyü'nde bulunan ve 900 baş damızlık Ankara keçisine sahip özel bir işletmede yürütülmüştür. Araştırmanın hayvan gerecini aynı günde (17 Mart) ve tek doğuran keçiler arasından 2, 3 ve 4+ yaş gruplarına göre rastgele seçilen sırasıyla 13, 15 ve 18 baş olmak üzere toplam 46 baş keçi oluşturmuştur. Araştırma gereci keçiler, sürüdeki diğer keçilerle birlikte laktasyonun ilk ayında barınakta tutulmuşlar; ad libitum arpa sapı, 200 g/gün/baş düşük kaliteli ayçekirdeği ve 250 g/baş arpa ile beslenmişlerdir. Laktasyonun ikinci ayından itibaren keçiler sadece meradan beslenmişler, ilave yem verilmemiş ve Temmuz ayından itibaren anızlardan da yararlanılmıştır. Oğlaklar laktasyon boyunca sütten kesilmemişlerdir. Sütte kalite özelliklerinin belirlenmesi için araştırma materyali keçilerin her yaş grubundan 10'ar baş keçiden laktasyonun başlangıç (50. gün), ortası (80. gün) ve son (135. gün) dönemlerinde sabah ve akşam sağımlarından örnekler alınmıştır. Laktasyon boyunca ortalama günlük süt verimi 2, 3 ve 4+ yaş gruplarında sırasıyla 415,60±21,58; 496,73±17,39 ve 533,60±18,14 g (P<0,001) ve genel ortalama 488,84±12,88 g tespit edilmiştir. En yüksek günlük süt verimi, laktasyonun 45. gününde tespit edilmiştir. Yaş gruplarında laktasyon süt verimi sırasıyla 71,57±4,35; 90,15±3,25; 96,31±3,99 kg (P<0,001) (ortalama 87,47±2,67 kg); laktasyon süresi 171,50±2,70; 181,53±2,33 ve 179,82±2,16 gün (P<0,05) (ortalama 178,14±1,48 gün) bulunmuştur. Laktasyonun başlangıç, orta ve son dönemlerinde sütte yağ oranı sırasıyla %4,36±0,29; 5,11±0,29 ve 4,87±0,21 (P<0,05) (ortalama %4,76±0,16); protein oranı %4,26±0,05; 3,97±0,04 ve 4,05±0,06 (P<0,001) (%4,10±0,03); laktoz oranı %5,00±0,07; 5,15±0,04 ve 4,79±0,02 (P<0,001) (ortalama %4,99±0,03); kuru madde oranı %14,80±0,30; 15,38±0,30 ve 14,89±0,22 (P>0,05) (ortalama %15,02±0,16); somatik hücre sayısı 524,62±108,43; 128,15±33,79 ve 94,25±21,3x103/ml (P<0,001) (ortalama 265,99±41,11x103/ml) ve pH 6,51±0,01; 6,58±0,01 ve 6,49±0,13 (P<0,001) (ortalama 6,53±0,09) olarak tespit edilmiştir. İncelenen bu özelliklerin tamamına sağım zamanının etkisi; kuru madde hariç diğer özelliklere laktasyon döneminin etkisi; yağ ve protein oranlarına yaşın etkisi farklı düzeylerde önemli (P<0,05; P<0,01 ve P<0,001) olmuştur. Laktasyonun başlangıç, orta ve son dönemlerinde sütte parlaklık (L*) sırasıyla 91,09±0,14; 90,49±0,55 ve 91,06±0,14 (P>0,05) (ortalama 90,87±0,20); sütte kırmızılık (a*) -4,61±0,09; -4,58±0,08 ve -4,01±0,06 (P<0,001) (ortalama -4,43±0,05) ve sütte sarılık (b*) 7,71±0,20; 7,24±0,20 ve 7,67±0,21 (P>0,05) (ortalama 7,54±0,12) düzeylerinde saptanmıştır.Laktasyonun başlangıç, orta ve son dönemlerinde toplam doymuş yağ asiti (∑DYA) sırasıyla %68,57±0,42; 72,62±0,73 ve 71,77±0,63 (P<0,001) (ortalama 70,84±0,40); toplam doymamış yağ asiti (∑DŞYA) %31,78±0,39; 27,39±0,73 ve 28,39±0,61 (ortalama 29,34±0,40); ∑ω6/∑ω3 oranı 3,89±0,18; 2,97±0,11 ve 3,87±0,14 (P<0,001) (ortalama 3,57±0,10); BD değeri 1,56±0,03; 1,35±0,05 ve 1,16±0,06 (P<0,001) (ortalama 1,38±0,03); AI ve TI değerleri 1,81±0,03; 2,29±0,16; 2,08±0,08 (P<0,001) (ortalama 2,05±0,10) ve 1,50±0,21; 2,10±0,16; 1,98±0,05 (P<0,001) (ortalama 1,84±0,10) olarak bulunmuştur.Sonuç olarak, yetiştirici koşullarında Ankara keçilerinde süt verimi ve laktasyon süresinin ırk için normal kabul edilen ortalamalardan oldukça yüksek olduğu; sütte kalite özelliklerinin genel olarak diğer keçi ırklarına benzer veya daha iyi olduğu; laktasyon boyunca sütün kalite özelliklerinde kısmen bir azalma meydana geldiği tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Ankara Keçisi, Sütte Kalite Özellikleri, Süt Verimi, Yağ Asitleri, Yetiştirici Koşulları

This research was conducted to investigate lactation milk yield and lactation duration and some milk quality characteristics of milk in different periods of lactation in Angora goats of different ages in breeder conditions.The research was carried out in a private enterprise in Gökçebağ Village (Ayaş – Ankara) with 900 head Angora goat in 2015. Animal material of the research was formed of totally 46 goats, 13 and 15 and 18 heads from 2 and 3 and 4+ years old, selected randomly from goats with have single kids and giving birth on the same day (March 17, 2015). The animal material of the research were kept with the herds in the goathouse during the first month of the lactation. In the first month of lactation, the goats were fed barley stalk ad libitum, low quality sunflower with 200 g / day / head and barley with 250 g / head. From the second month to ending of the lactation, the goats were fed only from rangeland and no additional feed was given. Since July, the goats were also benefited from stubbles. The kids were sucked their mothers during whole lactation. In order to determine the quality characteristics of milk, samples were taken from the morning and evening milking at the beginning (50th day), middle (80th day) and last (135th day) stages of lactation from all age groups.The means in goats from 2, 3 and 4+ years old were found as 415,60±21,58; 496,73±17,39 and 533,60±18,14 g (P<0,001) (general mean 488,84±12,88 g) for daily milk yield; 71,57±4,35; 90,15±3,25 and 96,31±3,99 kg (P<0,001) (mean 87,47±2,67 kg) for milk yield; 171,50±2,70; 181,53±2,33 and 179,82±2,16 days (P<0,05) (mean 178,14±1,48 days) for lactation duration, respectively. The highest daily milk yield was determined on the 45th day of lactation.In the beginning, middle and last stages of lactation, the average values in milk were determined as 4,36±0,29; 5,11±0,29 and 4,87±0,21% (P<0,05) (mean 4,76±0,16%) for fat rate; 4,26±0,05; 3,97±0,04 and 4,05±0,06% (P<0,001) (mean 4,10±0,03) for protein rate; 5,00±0,07; 5,15±0,04 and 4,79±0,02% (P<0,001) (mean %4,99±0,03) for lactose rate; 14,80±0,30; 15,38±0,30 and 14,89±0,22 (P>0,05) (mean %15,02±0,16) for dry matter; 524,62±108,43; 128,15±33,79 and 94,25±21,3x103/ml (P<0,001) (mean 265,99±41,11x103/ml) for somatic cell count; 6,51±0,01; 6,58±0,01 and 6,49±0,13 (P<0,001) (mean 6,53±0,09) for pH, respectively. Milking time and lactation stage (except for dry matter) were important for all traits explained above while age of goats were significant only fat and protein rates with different significance levels (P<0,05; P<0,01 ve P<0,001). The average values of milk in the beginning, middle and last stages of lactation were found as 91,09±0,14; 90,49±0,55 and 91,06±0,14 (P>0,05) (mean 90,87±0,20) for L*; -4,61±0,09; -4,58±0,08 and -4,01±0,06 (P<0,001) (mean -4,43±0,05) for a*; 7,71±0,20; 7,24±0,20 and 7,67±0,21 (P>0,05) (mean 7,54±0,12) for b*; 68,57±0,42; 72,62±0,73 and 71,77±0,63% (P<0,001) (mean 70,84±0,40%) for ∑SFA; 31,78±0,39; 27,39±0,73 and 28,39±0,61% (mean 29,34±0,40) for ∑UFA; 3,89±0,18; 2,97±0,11 and 3,87±0,14 (P<0,001) (mean 3,57±0,10) for ∑ω6/∑ω3 rate; 1,56±0,03; 1,35±0,05 and 1,16±0,06 (P<0,001) (mean 1,38±0,03) for Nutritive Value; 1,81±0,03; 2,29±0,16 and 2,08±0,08 (P<0,001) (mean 2,05±0,10) for Atherogenic Index; 1,50±0,21; 2,10±0,16 and 1,98±0,05 (P<0,001) (mean 1,84±0,10) for Thrombogenic Index, respectively.As a result, it has been found that milk yield and lactation duration in Angora goats were considerably higher than the accepted values for the breed; and the quality characteristics of the milk were generally similar or better than those of other goat breeds; and there was a partial reduction in the quality properties of the milk during whole lactation. Key Words: Angora goat, Breeder conditions, Fatty acids, Milk quality characteristics, Milk yield