Farklı pozisyonlarda oynayan elit ve elit olmayan basketbolcuların, bilişsel becerilerinin ve frontal bölge hemodinami değişimlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Spor müsabakalarında ve sporcuların elit seviyelere ulaşmalarında fiziksel yetiler kadar bilişsel yetilerde kritik rol oynamaktadır. Bu araştırmada da basketbolcuların pozisyonlarına özgü bilişsel yetenekleri yansıttığını düşündüğümüz bilişsel testler kullanılmıştır. Yıllarca kendi pozisyonunda antrenman yapmış basketbolcuların, bilişsel kabiliyetlerinin pozisyonlarına göre farklı bir şekilde gelişip gelişmediğini ve profesyonel sporcular ile amatör sporcular arasındaki farklar değerlendirilmiştir. Ayrıca akut egzersizin bilişsel performansa etkileri araştırılmıştır. Aynı zamanda tüm bu süreçler esnasında fNIRS cihazı ile frontal bölgedeki hemodinami değişimleri egzersiz öncesi, sonrası ve bilişsel testler esnasında kaydedilerek oksijenasyon değerlerinin nasıl değiştiği değerlendirilmiştir. Çalışmaya 18-35 yaşları arasında amatör ve profesyonel seviyede basketbol oynayan 28 sporcu dahil edilmiştir. Çalışmaya katılan sporcular hem amatör ve elit olarak hem de pozisyonlarına göre (Gard, Forvet, Pivot) gruplara ayrılmış ve üç farklı bilişsel test (Change Detection Test, Clock Test ve Timewall Test) egzersiz öncesi ve sonrası uygulanmıştır. Akut egzersiz olarak Wingate Anaerobik Test aralarında 4'er dakika dinlenmeler ile 4 kez uygulanmıştır (SIT modeli olarak). Ayrıca tüm bilişsel testler ve egzersiz boyunca alın bölgelerine yerleştirilen bir optot yardımıyla prefrontal bölge hemodinami değişimleri fNIRS cihazı ile takip edilmiştir. Sonuçlar değerlendirildiğinde Gard pozisyonunda oynayan sporcuların seçici dikkatlerini ölçmek için yaptığımızda testlerinde daha başarılı bulunmuştur. (p<0,001). Pivot pozisyonunda oynayan sporcuların zamanlama (timing) becerilerini ölçmek için yapılan testte daha başarılı oldukları görülmüştür (p<0,001). Egzersiz sonrası yapılan bilişsel testlerde ise elit sporcuların performansları anlamlı olarak daha iyi bulunmuştur (p<0,05). Sporcuların yorgunlukları arttıkça prefrontal bölge oksijenasyonları anlamlı olarak giderek yükselmiştir (p<0,001). Ayrıca elit ve amatör sporcular arasında hemodinami değişimlerinde de farklılıklar gözlemlenmiştir. Sonuç olarak yıllarca kendi pozisyonlarına uygun fiziksel antrenman yapan sporcuların bilişsel performansları da pozisyonlara göre farklı yönde gelişmektedir. Ayrıca sporcuların elit seviyelere ulaşmasında da fiziksel performanslarının yanı sıra bilişsel performanslarının da etkisi vardır. Akut supramaksimal bir egzersizin ise bilişsel test skorlarına olumlu bir etkisi görülmemiştir. Bunlara ek olarak sporcuların yorgunlukları ve sürdürülebilir performansları frontal bölgenin oksijen kullanma kapasitesi açısından seviyeler arasında farklılaşıyor olabilir.

Physical and cognitive abilities play a critical role in sports competitions and athletes to reach elite levels. This study used cognitive tests that we consider to reflecting the cognitive abilities specific to the positions of basketball players. Whether the cognitive abilities of basketball players who have trained in their positions for years develop differently according to their positions and the differences between professional athletes and amateur athletes were evaluated. In addition, we have investigated the effects of acute exercise on cognitive performance. During all these processes, we recorded hemodynamic changes in the frontal region with the fNIRS device to evaluate the oxygenation.28 athletes between the ages of 18-35 who play basketball at amateur and professional levels were included in the study. Athletes are divided into groups as amateur and professional as well as according to their positions (Guard, Forward, Pivot). Then three different cognitive tests (Change Detection Test, Clock Test, and Timewall Test) were applied before and after the exercise. As an acute exercise, Wingate Anaerobic Test was applied 4 times with 4 minutes rest in between (as SIT model). In addition, prefrontal hemodynamic changes during all cognitive tests and exercise were recorded with the fNIRS device.When the results were evaluated, it was found more success in the tests when we made it to measure the selective attention of athletes playing in the Guard position (p<0.001). It was observed that the athletes playing in the pivot position were more successful in the test to measure their timing skills. (p<0.001). In the cognitive tests performed after exercise, the performances of professional athletes were found to be significantly better. (p<0.05). As the fatigue of the athletes increased, the prefrontal region oxygenation increased significantly (p<0.001). In addition, differences were observed in hemodynamic changes between professional and amateur athletes. As a result, the cognitive performance of athletes who have been physically training suitable for their positions for years develops in different ways according to the positions. In addition, athletes' physical performance, as well as their cognitive performance, also influence reaching elite levels. An acute supramaximal exercise did not have a positive effect on cognitive test scores. In addition, athletes' fatigue and sustainable performance may differ between levels in terms of the oxygen utilization capacity of the frontal region