Hayvanlarla terapi merkezlerinin mimari tasarım kriterlerinin incelenmesi

Abstract

İnsan ve hayvan etkileşimi tarihte oldukça eski zamanlara dayanmaktadır. Dünya başlangıcından itibaren insanlar inanç sistemleri ve yaşayış biçimlerinden dolayı hayvanlarla etkileşim halinde olmuşlardır. Zamanla değişen ve gelişen toplumlarda bu durum giderek artmış olup, hayvanlarla etkileşim sonucu oluşan terapötik etkinin insansağlığı üzerine olan yararları fark edilmiştir. Bilimsel araştırmalarla desteklenen hayvanlarla terapi kavramı, bireylerin otizm, kronik kas ve sinir hastalıkları ve depresyon gibi hastalıklarının tıbbi müdahale sürecine ek yardımcı terapi olarak sunulmuştur. Tedavilerine ek olarak uzmanlar eşliğinde hayvanlarla terapi alan bireyler de tedaviye erken cevap verme, tedavi süresinin kısalması, motivasyon, özgüven ve yaşam kalitesinin artışı gibi durumlar gözlemlenmiştir. Elde edilen bu sonuç hayvanlarla terapinin önemini ortaya koymaktadır. Hastalığın çeşidine ve tedavi yöntemine göre terapide kullanılan hayvanlar da değişmektedir. At, yunus, çiftlik hayvanları, kedi, köpek, kuş, ve tavşan hayvanlarla terapide kullanılmaktadır. Dünyada ve Türkiye'de insan ve hayvan etkileşimi sonucu oluşan terapötik etkinin öneminin giderek anlaşılması hayvanlarla terapi merkezlerinin oluşumunu sağlamıştır. Dünyada çok sayıda örneği bulunan hayvanlarla terapi merkezlerinin kullanıcıları insan ve hayvanları kapsamaktadır. Bu durum tasarım ve planlamada hijyen, güvenlik gibi konuları öne çıkararak hayvanlarla terapi merkezlerinin tasarımına dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, hayvanlarla terapi merkezlerin tasarım kriterlerini oluşturarak planlamada dikkat edilecek konulara değinilmiştir. Çalışmada hayvanlarla etkileşimin tarihsel süreci ve bu etkileşimin olumlu sonuçlarından bahsedilerek hayvanlarla terapi kavramı açıklanmıştır. Terapilerin uygulandığı alanlar ve kullanılan hayvanların barınaklarının tasarımlarından bahsedilmiştir. Sonrasında hayvanlarla terapi merkezlerinin hizmet şeklive kullanıcı profiline bağlı olarak değişen mekânsal organizasyonları açıklanmıştır. Dünyadan birkaç örnekle hayvanlarla terapi merkezleri incelenmiş ve fonksiyon şeması oluşturulmuştur. Hayvanlarla terapi merkezleri tasarımında kullanım ve bina tasarım kriterleri oluşturularak; bina kullanıcıları, yerleşimi, mekânsal organizasyonu ve fonksiyon şeması olarak incelenmiştir. Bu bağlamda Konya İli'nde bulunan ve bünyesinde otizmli bireylere atlarla terapi hizmeti veren Selçuklu Otizmli Bireyler Merkezi oluşturulan tasarım kriterlerine göre incelenmiştir.

Human and animal interaction dates back to ancient times. Since the beginning of the world, humans have been in interaction with animals due to their belief systems and lifestyle. This situation has gradually increased in societies that have changed and developed over time, and the benefits of the therapeutic effect on human health as a result of interaction with animals have been recognized. The concept of therapy with animals supported by scientific research, individuals with autism has been presented of chronic muscle and nerve diseases and disorders such as depression, in addition to medical interventions adjunctive therapy process. In addition to their treatments, individuals who received therapy with animals in the presence of specialists have also been observed to respond to treatment early, shorten the treatment period, increase motivation, selfconfidence and quality of life. These obtained results demonstrate the importance of therapy with animals. The animals used in therapy vary according to the type of disease and therapy method. Horse, dolphin, farm animals, cats, dogs, birds, rabbits and used in therapy with animals. In the world and Turkey increasingly understanding of human and animal interaction as a result of the importance of the therapeutic effect occurs with animals led to the formation of therapy centers. The users of the therapy centers with animals of which there are many examples in the world include humans and animals. This situation creates the importance of the design of therapy centers with animals by revealing issues such as hygiene and safety in design and planning. In this study, by creating the design elements of therapy centers with animals, the issues to be considered in planning are mentioned. In the study, the concept of therapy with animals was explained by mentioning the historical process of interaction with animals and the positive results of this interaction. The areas where the therapies are applied and the designs of the sheltersof the animals used are mentioned. Afterwards, the spatial organizations of the therapy center with animals, depending on the service type and user profile, were explained. With a few examples from around the world, therapy center with animals were examined and a function chart was created. By establishing usagenand building design criteria in the design of therapy centers with animals; building users, location, spatial organization andfunction scheme. In this context, Selcuklu Individuals with Autism Center, which is located in Konya Province and provides therapy services to individuals with autism with horses, was examined according to the design criteria.