Ampute futbol maçına verilen fizyolojik yanıtların ve hareket profillerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, ampute futbol maçına verilen fizyolojik yanıtların ve hareket profillerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla çalışmaya, 9 erkek ampute futbolcu gönüllü olarak katılmıştır. Öncelikle 9 ampute futbolcunun demografik özellikleri belirlenmiş ve antropometrik ölçümleri yapılmıştır. Daha sonra, ampute futbolcuların maksimal kalp atım hızı (KAHmaks) değerleri bir progresif koşu testi olan modifiye mekik koşusuyla belirlenmiştir. Ampute futbol maçına verilen fizyolojik yanıtlar ve hareket profilleri ise her bir ampute futbolcu için en az 2 ampute futbol maçı olmak üzere toplamda 22 maç ile belirlenmiştir. Her maç öncesinde ampute futbolcuların dinlenik KAH ve dinlenik kan laktat konsantrasyonları (LA) belirlenmiştir. Ampute futbol maçlarına verilen fizyolojik yanıtlar için birinci ve ikinci devre sonu LA cevapları ve algılanan zorluk derecesi (AZD) ve tüm maçlar süresince KAH yanıtları belirlenmiştir. Ampute futbol maçı sırasında, birinci ve ikinci devrede ulaşılan en yüksek KAH değerleri KAHzirve olarak, maçın birinci ve ikinci devresindeki KAH ortalamaları ise KAHort olarak kabul edilmiştir. Hareket profilleri olarak ampute futbol maçları sırasında, birinci ve ikinci devrede kat edilen toplam mesafe (Mesafetop), farklı koşu hızlarında kat edilen Mesafetop, farklı koşu hızlarında kat edilen Mesafetop yüzdeleri, ulaşılan maksimal hız (Hızmaks) ile ampute futbolcuların maçları KAHmaks'ın hangi yüzdesinde geçirdikleri belirlenmiştir. Devreler arası fizyolojik yanıtlar ve hareket profilleri arasındaki farklar Bağımlı Gruplarda t-testi ile belirlenmiştir. Devrelere göre farklı koşu hızı kategorilerinde kat edilen mesafeler, bu mesafelerin toplam mesafeye yüzde oranı 2 x 5 (Devre x Hız Kategorisi), KAHmaks'ın yüzdelerine göre geçirilen süreler arasındaki farklar ise 2 x 4 (Devre x KAHmaks kategorisi) Tekrarlı Ölçümlerde Çift Yönlü Varyans Analizi ile belirlenmiştir. Farklı koşu hızlarında kat edilen mesafeler arasındaki farklar (F) anlamlı çıktığında farkın hangi koşu hızı kategorisinden kaynaklandığının belirlenmesi için Bonferroni çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır. Maçlara verilen KAH yanıtları incelendiğinde, birinci devredeki KAHort, ikinci devreye göre istatistiksel olarak daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Buna rağmen her iki devredeki KAHzirve, KAH%, AZD ve LA yanıtlarının benzer olduğu görülmüştür (p>0,05). Maçlardaki hareket profilleri bulgularına göre, her bir devrede ulaşılan Hızzirve(km.sˉ¹) verileri istatistiksel olarak farklı olmamakla beraber (p>0,05) devreler arasında kat edilen Mesafetop istatistiksel olarak farklıdır (p<0,05). Ampute futbol maçlarında devre ve aynı zamanda koşu hızı kategorisi etkisi anlamlıdır (p<0,05). Bunlara ek olarak, Devre x hız kategorisi etkileşimi de anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Beş farklı koşu hızı kategorisinde kat edilen mesafelerin yüzde dağılımlarının devrelere göre farklılaşmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Bununla beraber beş farklı koşu hızı kategorisinde kat edilen mesafelerin yüzde dağılım etkisi ise anlamlıdır (p<0,05). Ayrıca, Devre x koşu hızı % etkileşimi ise anlamlı değildir (p>0,05). KAHmaks'nın 4 farklı yüzdesinde geçirilen sürelerin devrelere göre farklılaşmadığı (p>0,05) belirlenirken, KAHmaks%'nın 4 farklı yüzdesinde geçirilen süreler arasında anlamlı farklılık belirlenmiş (p<0,05) ve Devre x KAHmaks% etkileşiminin de anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05). Sonuç olarak bu çalışmanın bulguları ampute futbol maçına verilen fizyolojik yanıtlarda KAHort dışındaki fizyolojik yanıtların devrelere göre farklılaşmadığını göstermiştir. Hareket profillerine bakıldığında ise ampute futbol maçı sırasında Hızmaks'ın devrelere göre benzer olduğu ancak toplam kat edilen mesafenin, farklı koşu hızı yüzde dağılımının ve farklı KAHmaks%'lerinde geçirilen sürelerin farklılaştığı görülmüştür.

The aim of this study was to examine the activity profiles and physiological responses during amputee soccer game. Nine amputee soccer players took part in this study voluntarily. In the first phase, amputee soccer players' demographic information was obtained and anthropometric measurements were conducted. Following this phase, individual maximal heart rate (HRmax) was determined by the progressive running test, namely modified shuttle test. Minimum 2 matches for each amputee soccer player was set as criteria and therefore, activity profiles and physiological responses during amputee soccer game were determined with 22 matches. Basal HR and blood lactate (La) concentration of amputee soccer players were determined prior to each amputee soccer game. La response and rating of perceived exertion (RPE) after first and second halves and HR tracking during amputee soccer game were determined and these parameters were considered as physiological responses. Peak HR (HRpeak) was taken to be the highest HR achieved and mean HR (HRmean) was tracked during and first and second halves. Activity profiles were as follows: The mean total distance covered, the mean total distance covered at various speed categories, percentages of the mean total distance covered at various speed categories, maximal speed (Speedmax) attained and time spent at HRpeak of percentage of individual HRmax during amputee soccer game. The dependent sample t-tests were used to compare the activity profiles and physiological responses between the halves. Comparison of the mean total distance covered at various speed categories and percentages of the mean total distance covered at various speed categories between halves were analysed by 2x5 (half x speed category) repeated measures analysis of variance. Comparison of time spent at HRpeak of percentage of individual HRmax between halves were analysed by 2x4 (half x HRmax category) repeated measures analysis of variance. When a significant F value was found, the Bonferroni post hoc test was applied. Results for physiological responses revealed a higher HRmean in the first half compared to second half (p<0,05) whereas HRpeak, HR%, RPE and La responses between the halves were similar (p>0,05). Activity profile results showed that Speedmax attained were not statistically different between the halves (p>0,05). In contrast, mean total distance covered in the halves were found to be different (p<0,05). There was a significant halve and speed category effect in amputee soccer game (p<0,05) and significant half x speed category interaction was also observed (p<0,05). On the other hand, difference between the halves in the percentages of the mean total distance covered at various speed categories were not evident (p>0,05). Half x speed category percentage interaction was not found (p>0,05) whereas effect of the percentage of mean total distance covered at five speed categories was significant (p<0,05). There was no significant difference between the halves in time spent at four different HRpeak %of percentage of individual HRmax between halves (p>0,05). On the contrary, there was a significant difference in time spent at four different HRpeak % of individual HRmax between halves (p<0,05). Similarly, half x HRpeak % interaction was found. In conclusion, the results of the current study showed that physiological responses during amputee soccer game were not differed between the halves except HRmean response. Results of the activity profiles revealed similar Speedmax attained in the halves whereas total distance covered, percentage of the mean total distance covered at various speed categories and time spent at HRpeak% during amputee soccer game were differed according to the halves.