Ergenlerin psikolojik dayanıklılık düzeylerini etkileyen bireye özgü çeşitli değişkenlerin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, riskli yaşam olayı deneyimleyen ergenlerde; bilinçli farkındalık, benlik saygısı, yaşam doyumu ve yeterlik algısının psikolojik dayanıklılıkla ilişkili olup olmadığının belirlenmesi ve bu değişkenlerin psikolojik dayanıklılığı açıklamada rolünün olup olmadığının test edilmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modelindeki araştırmanın, çalışma grubu ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Bu kapsamda araştırmaya Ankara ili, Çankaya ve Yeni Mahalle ilçelerinde ortaöğretim kurumlarına devam eden ölçüt olarak yaşamlarının belirli bir döneminde en az bir risk faktörü yaşadığını bildiren 14-18 yaş aralığındaki 416 ergen dahil edilmiştir. Veri toplama aracı olarak, `Kişisel Bilgi Formu`, `Riskli Yaşam Olayları Formu`, `Ergenler İçin Bilinçli Dikkat ve Farkındalık Ölçeği`, `Ergen Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği`, `Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği`, `Ergenler İçin Yeterlik Algısı Ölçeği` ve `Yaşam Doyumu Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, bilinçli farkındalık, benlik saygısı, yaşam doyumu, akademik ve sosyal yeterlik değişkenleri ile psikolojik dayanıklılık arasında pozitif yönde anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. Ayrıca, riskli yaşam olayı deneyimleyen ergenlerde psikolojik dayanıklılık düzeyindeki değişimin %48,7'si benlik saygısı, sosyal yeterlik, yaşam doyumu, akademik yeterlik ve bilinçli farkındalık üzerinden açıklanabileceği tespit edilmiş olup söz konusu değişkenlerin etkisinin pozitif yönde olduğu belirlenmiştir. Aynı zamanda araştırmada, ergenlerin psikolojik dayanıklılık, bilinçli farkındalık, benlik saygısı, yaşam doyumu, akademik ve sosyal yeterlik düzeylerinin cinsiyete, okul türü, sınıf düzeyi, kardeş sayısı, doğuş sırası, ebeveyn birliktelik durumu, aile yapısı, anne-baba öğrenim düzeyi, anne baba çalışma durumu ve algılanan gelire farklılaşıp farklılaşmadığı belirlenmiş olup elde edilen sonuçlar alanyazın ışığında tartışılmış ve yorumlanmıştır.

This research aimed to determine whether mindfulness, self-esteem, life satisfaction, and self-competence are related to resilience for adolescents having experienced risky life events and test whether these variables have a role in explaining resilience. The sample of this correlational research was determined using the criterion sampling method. In this context, the study included 416 adolescents aged 14-18 years who attended secondary education institutions in Çankaya and Yenimahalle districts of Ankara and, as a criterion, reported to have experienced at least one risk factor in a certain period of their lives. In the study, the `Personal Information Form,` `Risky Life Events Form,` `Mindful Attention and Awareness Scale-A,` `Adolescent Psychological Resilience Scale,` `Rosenberg Self-Esteem Scale,` `Perceived Competence Scale,` and `Satisfaction with Life Scale` were used as data collection tools. The results revealed a significant positive relationship between psychological resilience and mindfulness, self-esteem, life satisfaction, and academic and social competence. Also, it was determined that 48.7% of the change in psychological resilience of the participants could be explained by self-esteem, social competence, satisfaction with life, academic competence, and mindfulness and that the effects of these variables were in the positive direction. At the same time, it was explored whether resilience, mindfulness, self-esteem, satisfaction with life, and academic and social competence levels of adolescents varied by gender, school type, grade level, number of siblings, birth order, parental union, family structure, parental education level, employment status of parents, and perceived income. The results obtained were discussed and interpreted in light of the literature.