Sistemik lupus eritematoz tanılı hastalarda bilişsel egzersiz terapi yaklaşımı ölçeği'nin geçerliği, güvenirliği ve duyarlılığının belirlenmesi

Abstract

DEMİRTEKİN M., Sistemik Lupus Eritematoz Tanılı Hastalarda Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı Ölçeği'nin Geçerliği, Güvenirliği ve Duyarlılığının Belirlenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2022. Bu çalışma Sistemik Lupus Eritematoz (SLE) tanılı bireylerde Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı (BETY) Değerlendirme Ölçeği'nin geçerlik, güvenirlik ve duyarlılığını incelemek amacıyla planlandı. Çalışmaya dâhil edilen 150 SLE tanılı bireye BETY Ölçeği'nin geçerlik çalışmasında bireyleri değerlendirmek için Lupus Yaşam Kalitesi Ölçeği (Lupus Quality of Life- LupusQoL), Sağlık Değerlendirme Anketi (Health Assessment Questionnaire- HAQ), Hastane Anksiyete ve Depresyon Skalası (Hospital Anxiety and Depression Scale- HADS) ve Kısa Form-36 (Short Form 36- SF-36) kullanıldı. BETY Ölçeği'nin diğer ölçekler ile arasındaki korelasyon Spearman's kolerasyon analizi ile incelendi ve r= -0,522 ve 0,735 arasında bulundu (p<0,001). Güvenirlik için test-tekrar test yöntemi ve sınıf içi güvenirlik (Intraclass Correlation Coefficient-ICC) katsayısına bakıldı. Bir hafta aradan sonra 30 bireyin BETY ölçeğine verdikleri yanıtların korelasyonu (r=0,989, p<0,001) ve ICC katsayısı (0,985, p<0,001) oldukça yüksekti. İç tutarlılık için Cronbach's Alpha katsayısına bakıldı ve 0,952 ile ölçeğin iç tutarlılığının da mükemmel olduğu bulundu. Ölçeğin duyarlılığı değerlendirmek amacıyla 3 ay sonra 30 SLE'li hastada BETY ölçeğinin tüm ölçeklerle zamana bağlı değişim korelasyonu incelendiğinde SLE'ye spesifik bir yaşam kalitesi ölçeği olan LupusQoL planlama (rho=-0,529 p=0,003), yakın İlişki (rho=-0,421 p=0,02), vücut imajı parametreleri (r=-0,443 p=0,014) arasında orta düzeyde ilişki bulunurken, diğer parametreleri arasında zayıf ilişki bulundu. Diğer ölçeklerle benzer şekilde orta veya zayıf düzeyde ilişki bulundu. Çalışmamızın sonucunda BETY ölçeğinin SLE'li bireylerde geçerli, güvenilir ve duyarlı olduğu sonucuna varıldı. BETY Ölçeği SLE'li bireylerde değerlendirme ve tedaviyi takip aracı olarak tercih edilebilir.

DEMİRTEKİN M., Validity, Reliability and Responsiveness of the Cognitive Exercise Therapy Approach Questionnairre in Patients with a Diagnosis of Systemic Lupus Erythematosus, Hacettepe University Graduate School of Health Sciences Physical Therapy and Rehabilitation Program Master of Science Thesis, Ankara, 2022. This study was planned to examine the validity, reliability and responsiveness of the Cognitive Exercise Therapy Approach (Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı-BETY) Questionnairre in patients with Systemic Lupus Erythematosus (SLE). 150 individuals diagnosed with SLE participated in the study. The Lupus Quality of Life Scale ( LupusQoL), Health Assessment Questionnaire (HAQ), Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) and Short Form-36 (SF-36) were used to validate the BETY Questionnairre. The Spearman's correlation between the BETY Scale and the other scales was found to be between r= -0,522 and 0,735 (p<0.001). The test-retest method and the intraclass reliability (ICC) coefficient were used for reliability. The correlation between the responses of 30 patients to the BETY scale for 1 week (r=0.989, p<0.001) and ICC (0.985, p<0.001) were quite high. The Cronbach's Alpha coefficient (0.952) was checked for internal consistency which was found to be excellent. In order to evaluate the responsiveness of the scale, time-dependent correlation of the BETY Questionnairre with all scales was examined in 30 patients with SLE after 3 months. LupusQoL, which is a SLE-specific quality of life scale, was moderate correlated with the parameters of planning (rho=-0,529 p=0,003), intimate relationship (rho=-0,421 p=0,02), body image (r=-0,443 p=0,014); while other parameters were low correlated. Similar to other scales, moderate or weak correlation was found. As a result of our study, it was concluded that the BETY Questionnairre is a valid, reliable and responsiveness assessment tool in individuals with SLE. The BETY Scale can be preferred as a tool for evaluation and follow-up treatment in individuals with SLE.