Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersinde sergiledikleri sportmenlik davranışlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Van ili örneği)

Abstract

Bu araştırma, ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf düzeyindeki öğrencilerin beden eğitimi ve spor dersinde sergiledikleri sportmenlik davranışlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, ortaokuldaki öğrencilerin, beden eğitimi ve spor dersinde sergiledikleri sportmenlik davranışlarının cinsiyet, sınıf seviyesi, beden eğitim dersinde en fazla ilgilendiği spor branşı, bir kulüpte sporcu olma durumu, okul takımında oynama durumu gibi değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmıştır. Araştırmanın evrenini Van ili, İpekyolu ilçesi sınırlarındaki 58 resmi ortaokulda öğrenim gören 29,924 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışma grubu, Van ilindeki ortaokul 5. 6. 7 ve 8. sınıflarda öğrenim gören öğrencilerden, tesadüfi örneklem yolu ile seçilmiştir. Bu kapsamda beş okulda eğitim alan 752 (429 kız, 323 erkek) öğrenci çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma ile ilgili verilerin toplanmasında beş sorudan oluşan kişisel bilgi formu ve Koç (2013) tarafından geliştirilen Beden Eğitimi Dersi Sportmenlik Davranışı Ölçeğinden (BEDSDÖ) yararlanılmıştır. Araştırma verilerinin analizi SPSS 22,0 istatistik programı ile yapılmıştır. Araştırma verileri analiz edilirken hangi testlerin kullanılacağına karar vermede, Kolmogorov Simirnov normallik testi bulgularına bakılmıştır. Tüm alt boyutlarda ve ölçeğin tamamında dağılımın normal olduğu ortaya çıkmıştır. İki grubun ortalamasını karşılaştırıp aralarında anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemek için t-testi, ikiden fazla grubun karşılaştırmak için ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Tüm analizlerde p<0,05 anlamlılık düzeyi ölçüt alınmıştır. Analiz sonucunda ortaya çıkan farklılığın kaynağını ortaya koymak için post-hoc teknikleri kullanılmıştır. Ancak uygun tekniği kullanabilmek için Levene's testiyle varyanslarının homojenliği test edilmiştir. Varyanslar homojen olduğunda Tukey ve LSD testleri; varyansların homojen olmadığında ise Games-Howell çoklu karşılaştırma tekniği uygulanmıştır. Araştırmadan çıkan sonuçlara göre ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersinde sergiledikleri sportmenlik davranışlarında, ölçeğin pozitif davranışları sergileme alt boyutunda erkeklerin, ölçeğin negatif davranışlardan kaçınma ve tamamından elde edilen puanlarda da kız öğrencilerin performanslarının yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Sınıf değişkenine göre beden eğitimi ve spor derslerinde sportmenlik davranışları ortaya koymada ölçeğin, pozitif davranışları sergileme alt boyutunda, 5. sınıf öğrencilerinin 7. ve 8. sınıf öğrencilerine göre daha pozitif davranışları sergiledikleri sonucuna varılmıştır. Negatif davranışlardan kaçınma alt boyutunda da 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin 7. ve 8. sınıf öğrencilerine göre daha yüksek düzeyde sportmenlik davranışları ortaya koydukları sonucuna ulaşılmıştır. Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor derslerinde sportmenlik davranışları ortaya koymada, ölçeğin negatif davranışlardan kaçınma alt boyutunda ve tamamında çıkan sonuçlara göre okul takımlarında oynamayanların daha iyi davranışlar sergiledikleri sonucuna varılmıştır. Araştırmadan çıkan sonuçlara göre bir kulüpte oynama durumunun, ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor derslerinde sportmenlik davranışlar sergilemelerinde belirleyici olmadığı ortaya çıkmıştır. Ortaokul öğrencilerinin ilgilenilen spor branşına göre sonuçlarına bakıldığında, badminton branşlarına ilgi duyanların pozitif davranış sergileme düzeylerinin daha düşük olduğu sonucuna varılmıştır. Voleybol branşına sahip öğrencilerin ise negatif davranıştan kaçınma düzeylerinin daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Beden eğitimi ve spor dersi, Ortaokul öğrencileri, Sportmenlik, Van ili.

.This study was conducted to examine the sportsmanship behaviors of secondary school students at the 5th, 6th, 7th, and 8th-grade levels in physical education and sports classes according to various variables. In the study, it was investigated whether the sportsmanship behaviors of middle school students exhibit in physical education and sports lessons differ according to variables such as gender, grade level, sports branch in which they are most interested in physical education lesson, being an athlete in a club, playing in a school team. The study group was determined by random sampling among the 5th, 6th, 7th and 8th grades of secondary school students in Van. In this context, 752 (429 female, 323 male) students studying at five schools constitute the sample of the study. A personal information form consisting of five questions and the Physical Education Lesson Sportsmanship Behavior Scale (BEDSDÖ) developed by Koç (2013) was used to collect data related to the research. The research data were analyzed with SPSS 22.0 statistical program. The Kolmogorov Smirnov normality test findings were used to decide which tests to use in the analysis of research data. The distribution was found to be normal in all sub-dimensions and the entire scale. The t-test was applied to determine whether there was a significant difference between the two groups by comparing the means, and one-way analysis of variance (ANOVA) was used to compare more than two groups. In all analyzes, the significance level of p <0.05 was used as the criterion. Post-hoc techniques were used to determine the source of the difference that emerged as a result of the analysis. However, to use the appropriate technique, the homogeneity of its variances has been tested with Levene's test. In cases where variances are homogeneous, Tukey and LSD tests; In cases where variances are not homogeneous, Games-Howell's multiple comparison technique is applied. According to the results of the study, it was concluded that the performance of middle school students in sportsmanship behaviors in physical education and sports lessons, males in the displaying appropriate behaviors sub-dimension of the scale, and female students in avoiding inappropriate behaviors and scores obtained from the whole of the scale were found to be higher. According to the class variable, it was concluded that 5th-grade students displayed more positive behaviors than 7th and 8th-grade students in the display of appropriate behaviors sub-dimension of the scale in physical education and sports lessons. In the sub-dimension of avoiding inappropriate behaviors, it was concluded that 5th and 6th-grade students displayed higher levels of sportsmanship than 7th and 8th-grade students. According to the results obtained in secondary school students' demonstrating sportsmanship behaviors in physical education and sports lessons, and in the sub-dimension of avoiding inappropriate behaviors of the scale and in the whole, it was concluded that those who do not play in school teams exhibit better behaviors. According to the results of the study, it has been revealed that playing in a club is not a determinant for middle school students to display sportsmanship behaviors in physical education and sports lessons. When the results of secondary school students according to the sports branch of interest are examined, it is concluded that those who are interested in badminton branches have a lower level of appropriate behavior. It was concluded that students who interested in volleyball had higher levels of avoiding inappropriate behavior. Keywords: Van province. Physical education and sports lessons, middle school students, sportsmanship