Sağlık inanç modeline dayalı geliştirilen ve motivasyonel görüşme ile desteklenen web tabanlı doğum eylemine hazırlık programının primigravida kadınlarda doğum korkusu, doğum öz yeterliliği ve doğum süreci üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırma, Sağlık İnanç Modeline dayalı geliştirilen ve motivasyonel görüşme ile desteklenen web tabanlı doğum eylemine hazırlık programının primigravida kadınlarda doğum korkusu, doğum öz yeterliliği ve doğum süreci üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapıldı. Randomize kontrollü tek kör deneysel tasarım tipinin uygulandığı araştırmanın örneklemini 37 deney, 36 kontrol grubu olmak üzere toplam 73 kadın oluşturdu. Deney grubunda yer alan kadınlara haftada bir kez olmak üzere toplam beş hafta bireysel olarak Sağlık İnanç Modeline dayalı geliştirilen ve motivasyonel görüşme ile desteklenen web tabanlı doğum eylemine hazırlık programı uygulandı. Kontrol grbunda yer alan kadınlara ise Sağlık İnanç Modeline dayalı geliştirilen web tabanlı doğum eylemine hazırlık programı uygulandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemlerin (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma) yanı sıra Ki-kare ve student t testi kullanıldı. Girişim öncesinde deney ve kontrol grubunda yer alan kadınların Doğum Sağlık İnanç Ölçeği (DSİÖ) Öz Yeterlilik ve Motivasyon, Yarar, Duyarlılık ve Ciddiyet Algısı puan ortalaması benzerken (p>0,05), Engel Algısı puan ortalaması arasında anlamlı fark olduğu belirlendi (p<0,005). Girişim sonrası gruplar arasında DSİÖ alt boyut puan ortalamaları yönünden istatistiksel olarak fark bulunmadı (p>0,05). Girişim öncesi her iki grupta Wijma Doğum Beklentisi/Deneyimi Ölçeği A (W-DEQ) Versiyonu puan ortalamaları arasında önemli fark bulunmazken (p>0,05), girişim sonrası deney grubunun puan ortalaması 21,54±11,43, kontrol grubunun puan ortalaması 34.44±22.24 olup, gruplar arasında W-DEQ A Versiyonu puan ortalamaları açısından istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu belirlendi (p<0,001). Deney grubundaki kadınların girişim sonrasında Doğum Eyleminde Öz Yeterlilik Ölçeği Kısa Versiyonu (DÖYÖ) toplam (Deney grubu, 294.46±19.28; kontrol grubu 268.55±24.61) ve yeterlilik beklentisi alt boyut puan ortalaması (Deney grubu, 148.64±9.50; kontrol grubu, 126.02±18.91) kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksekti (p<0,05). Wijma Doğum Beklentisi/Deneyimi Ölçeği B (W-DEQ B) versiyonu puan ortalaması deney grubunda kontrol grubuna göre anlamlı derecede düşük (Deney grubu, 44.43±4.33; kontrol grubu, 55.91±4.84; p<0,001). Her iki grupta doğum şekilleri bakımından anlamlı bir fark saptanmadı (p>0,05). Deney grubundaki kadınların kontrol grubundaki kadınlara göre doğumun birinci ve üçüncü evresinin daha kısa sürdüğü, laserasyon gelişiminin daha az olduğu belirlendi (p<0,05).Sonuç olarak, Sağlık İnanç Modeline dayalı geliştirilen ve motivasyonel görüşme ile desteklenen web tabanlı doğum eylemine hazırlık programının primigravida kadınlarda doğum korkusunu azalttığı, doğum öz yeterliliğini artırdığı ve doğum sürecini olumlu etkilediği belirlendi. Anahtar Kelimeler: Sağlık inanç modeli, doğuma hazırlık eğitimi, doğum korkusu, öz-yeterlilik, motivasyonel görüşme.

This research was conducted to determine the effect of the web-based labor preparation program, which was developed based on the Health Belief Model and supported by motivational interviewing, on fear of birth, birth self-efficacy and birth process in primigravida women. The sample of the study, in which the randomized controlled single-blind experimental design was applied, consisted of a total of 74 women, 37 of whom were in the experimental group and 37 in the control group. A web-based preparation for labor program, which was developed based on the Health Belief Model and supported by motivational interviews, was applied individually to the women in the experimental group once a week for a total of five weeks. A web-based labor preparation program developed based on the Health Belief Model was applied to the women in the control group. In addition to descriptive statistical methods (number, percentage, mean, standard deviation), Chi-square and student t test were used in the evaluation of the data.Before the intervention, while the average of the Obstetric Health Belief Scale (DSİÖ) Self-Efficacy and Motivation, Benefit, Sensitivity and Perception of Seriousness scores of the women in the experimental and control groups were similar (p>0.05), there was a significant difference between the Perception of Obstacles score average (p< 0.005). There was no statistical difference between the post-intervention groups in terms of DSIS sub-dimension mean scores (p>0.05). While there was no significant difference between the Wijma Birth Expectation/Experience Scale A (W-DEQ) Version score averages in both groups before the intervention (p>0.05), the mean score of the experimental group after the intervention was 21.54±11.43, and the mean score of the control group It was 34.44±22.24, and there was a statistically significant difference between the groups in terms of W-DEQ Version A score averages (p<0.001). The short version of the Self-Efficacy Scale in Labor of the women in the experimental group after the intervention (Experimental group, 294.46±19.28; control group, 268.55±24.61) and the efficacy expectation sub-dimension score average (Experimental group, 148.64±9.50; control group, 126.02± 18.91) was significantly higher than the control group (p<0.05). The mean score of the Wijma Birth Expectation/Experience Scale B (W-DEQ B) version was significantly lower in the experimental group than in the control group (Experimental group, 44.43±4.33; control group, 55.91±4.84; p<0.001). There was no significant difference in terms of delivery types in both groups (p>0.05). It was determined that the women in the experimental group had shorter first and third stages of labor compared to the women in the control group, and laceration development was less (p<0.05).As a result, it was determined that the web-based labor preparation program, which was developed based on the Health Belief Model and supported by motivational interviewing, reduced the fear of birth in primigravida women, increased birth self-efficacy and positively affected the birth process.Keywords: Health belief model, birth preparation education, fear of birth, self-efficacy, mode of birth, motivational interview.