Primipar kadınların erken lohusalık sürecinde algıladıkları eş desteği ile emzirme özyeterliliği arasındaki ilişki

Abstract

Araştırma, primipar kadınların erken lohusalık sürecinde algıladıkları eş desteği ile emzirme özyeterliliği arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı tipte gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini, 2019 yılı Sivas/Merkez'e kayıtlı yedi Aile Sağlığı Merkezi'ne (ASM) bağlı lohusalardan oluşmuştur (N=555). Araştırmanın örneklemine alınacak primipar kadın sayısı, evrenin belirli olduğu durumlarda olayın sıklığı incelenmek istendiğinde kullanılan formül yardımıyla hesaplanmış (N=555, p=0.50, q=0.50, d=0.05, t=1.96) ve minimum 227 olarak bulunmuştur. Araştırma, ilk doğum yapan 257 lohusa kadın ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri, Şubat-Mart 2020 tarihleri arasında Lohusa Tanıtıcı Bilgi Formu, Emzirme Öz-Yeterlilik Ölçeği (EÖYÖ), Erken Lohusalık Sürecinde Kadınların Algıladıkları Eş Desteği Ölçeği (ELSKAEDÖ) ile elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde güvenirlik analizi, tanımlayıcı istatistikler, Bağımsız gruplarda t testi, ANOVA Varyans analizi, Pearson Korelasyon Analizi ve Lineer Regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmada, anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak alınmıştır. Araştırmaya katılan primipar kadınların %56'sının 24-29 yaş aralığında, %59.5'inin üniversite öğrenim düzeyinde olduğu, %87.5'inin sosyal güvencesi olduğu ve %58.8'inin çalışmadığı saptanmıştır. Primipar kadınların eşlerinin %67.3'ünün 27-34 yaş aralığında, %52.5'inin üniversite mezunu, %87.5'inin 1-4 yıl aralığında evli, %75.9'unun anlaşarak evlendiği ve %59.9'unun geliri gidere eşit olduğu bulunmuştur. Primipar kadınların %73.5'inin doğum sonu emzirme eğitimi aldığı ve %73.2'sinin doğum sonrası emzirmede destek aldığı belirlenmiştir. Primipar kadınların eşlerinin, %81.3'ünün doğum sonrası emzirme eğitimi almadığı ve %92.2'sinin emzirmeye karşı tutumunun destekleyici olduğu saptanmıştır. Primipar kadınların %34.2'sinin doğumdan 30 dakika-1 saat arası süre sonra bebeğini ilk kez emzirdiği, %67.3'ünün bebeğini sadece anne sütü ile beslediği saptanmıştır. Primipar kadınların bebeğine anne sütü dışında başka gıda verme sebepleri sırayla; %57.2'sinin anne sütünün yeterli olmaması, %17.3'ünün meme ile ilgili sorunlar olması, %12.2'sinin ve bebeğin emmek istememesi ve %13.1'inin diğer sebepler (sigara kullanma, tecrübesizlik ve bebeğin kilosunun düşük olması) olduğu belirlenmiştir. Primipar kadınların EÖ-YÖ'nden ortalama 61.03±9.20 puan, ELSKAEDÖ'nden ortalama 66.36±12.16 puan; Duygusal Destek alt boyutundan 30.04±5.79 puan, Sosyal Destek alt boyutundan 24.20±5.06 ve Fiziksel Destek alt boyutundan ortalama 12.11±2.59 puan aldıkları saptanmıştır. Primipar kadınların sosyal güvence durumuna, eşin öğrenim durumuna ve evlenme şekline, gebeliği isteme ve planlanma durumuna, eşinin doğum sonu emzirme eğitimi alma durumuna ve eşinin emzirmeye karşı tutumuna göre erken lohusalık sürecinde kadınların algıladıkları eş desteği puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu saptanmıştır (p<0.05). Primipar kadınların gebeliği isteme durumuna, emzirme eğitimini yeterli bulma durumuna ve ilk emzirme zamanına göre emzirme özyeterliliği puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu saptanmıştır (p<0.05). Primipar kadınların erken lohusalık sürecinde algıladıkları eş desteği ile emzirme özyeterliliği arasında anlamlı ve çok düşük düzeyde ilişki olduğu belirlenmiştir. Primipar kadınların erken lohusalık sürecinde algıladıkları eşin duygusal desteği, emzirme öz-yeterliliği düzeyini 0.884 kat artırdığı ve %27.5'ini anlamlı bir şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Sonuç olarak; araştırmada, primipar kadınların emzirme özyeterlilikleri ile erken lohusalık sürecinde algıladıkları eş desteğinin yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Primipar kadınların erken lohusalık sürecinde algıladıkları eş desteği ile emzirme özyeterliliği arasında anlamlı ve çok düşük düzeyde ilişki olduğu, eş desteğinin emzirme öz-yeterliliği düzeyini anlamlı olarak artırdığı ve dolayısıyla da lohusalık döneminde kadınlara eş desteğinin emzirme özyeterliği artırıcı bir etkisinin olduğu belirlenmiştir.

The research was carried out in a descriptive type in order to determine the relationship between the perceived spousal support of primiparous women in the early puerperium and breastfeeding self-efficacy. The population of the study consisted of puerperant women affiliated to seven Family Health Centers (FHC) registered in Sivas/Center in 2019 (N=555). The number of primiparous women to be included in the sample of the study was calculated with the help of the formula used to examine the frequency of the event when the stage is certain (N=555, p=0.50, q=0.50, d=0.05, t=1.96) and was found to be a minimum of 227. The research was carried out with 257 puerperal women who gave birth for the first time. The data of the study were obtained with the Postpartum Introductory Information Form, Breastfeeding Self-Efficacy Scale (EÖYÖ), Spouse Support Scale Perceived by Women in Early Postpartum Process (ELSKAEDS) between February and March 2020. Reliability analysis, descriptive statistics, independent groups t test, ANOVA analysis of variance, Pearson Correlation Analysis and Linear Regression analysis were used in the evaluation of the data. In the study, the level of significance was taken as p<0.05. It was determined that 56% of the primiparous women participating in the study were in the 24-29 age range, 59.5% were at university level, 87.5% had social security and 58.8% were not working. It was found that 67.3% of the spouses of primiparous women were in the 27-34 age range, 52.5% of them were university graduates, 87.5% of them were married between 1-4 years, 75.9% of them were married by agreement, and 59.9% of them had income equal to expenditure. It was determined that 73.5% of primiparous women received postpartum breastfeeding training and 73.2% received support during postpartum breastfeeding. It was determined that 81.3% of the spouses of primiparous women did not receive postpartum breastfeeding training and 92.2% of them were supportive of their attitudes towards breastfeeding. It was determined that 34.2% of primiparous women breastfed their baby for the first time between 30 minutes and 1 hour after birth, and 67.3% of them fed their babies only with breast milk. The reasons for primiparous women to give their baby food other than breast milk are in order; It was determined that 57.2% of them had insufficient breast milk, 17.3% had problems with the breast, 12.2% and the baby did not want to breastfeed, and 13.1% were other reasons (smoking, inexperience and low weight of the baby). Primiparous women had an average of 61.03±9.20 points in EE-AS, and an average of 66.36±12.16 points in ESCAES; It was determined that they scored 30.04±5.79 points in the Emotional Support sub-dimension, 24.20±5.06 points in the Social Support sub-dimension, and 12.11±2.59 points in the Physical Support sub-dimension. It was determined that there was a statistically significant difference between the mean scores of the perceived spousal support of the women during the early puerperium according to the social security status of the primiparous women, the education status of the spouse and the way of marriage, the state of wanting and planning pregnancy, the postpartum breastfeeding education of the spouse, and the attitude of the spouse towards breastfeeding (p). <0.05). It was determined that there was a statistically significant difference between the mean breastfeeding self-efficacy scores of primiparous women according to the state of wanting pregnancy, finding the breastfeeding education sufficient and the time of first breastfeeding (p<0.05). It was determined that there was a significant and very low relationship between the support of the spouses perceived by primiparous women during the early puerperium and their breastfeeding self-efficacy. It was determined that the emotional support of the spouse and the breastfeeding self-efficacy level perceived by the primiparous women during the early puerperium increased 0.884 times and affected 27.5% of them significantly. As a result; In the study, it was determined that primiparous women had a high level of breastfeeding self-efficacy and perceived spousal support during early puerperium. It has been determined that there is a significant and very low relationship between the perceived spousal support of primiparous women during the early puerperium and their breastfeeding self-efficacy, and that spousal support significantly increases the level of breastfeeding self-efficacy, and therefore, spousal support for women during puerperium has an increasing effect on breastfeeding self-efficacy.