Doğum sonu dönemdeki annelere yönelik geliştirilen hemşire navigasyon programının annelerin öz bakım gücü, yaşam kalitesi, anksiyete ve depresyon riskleri ile fiziksel semptom şiddeti üzerine etkisi

Abstract

Çalışma, doğum sonu dönemdeki annelere yönelik geliştirilen hemşire navigasyon programının annelerin öz bakım gücü, yaşam kalitesi, anksiyete ve depresyon riskleri ile fiziksel semptom şiddeti üzerine etkisini belirlemek amacıyla tekrarlı ölçümlü, iki gruplu paralel randomize kontrollü deneysel çalışma olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya bir Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin gebe polikliniğine gelen, 36 hafta ve üzeri gebelik haftasında olan, araştırmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan ve gönüllü olan primipar 64 kadın (M:32, K:32) alınmıştır. Müdahale ve kontrol gruplarına atama tabakalı blok randomizasyon yöntemi ile yapılmıştır. Müdahale grubundan bir, kontrol grubunda iki kadının araştırmadan ayrılması nedeniyle çalışma 61 kadınla (M:31, K:30) tamamlanmıştır. Araştırmanın verileri; 31 Mayıs- 30 Aralık 2021 tarihleri arasında, `Tanıtıcı Özelliklere İlişkin Veri Toplama Formu`, `Doğum Sonu Anne ve Yenidoğanı Değerlendirme ve Tanılama Formu`, `Anne ve Yenidoğanın Doğum Sonu Dönemde Yaşadıkları Sorunları Değerlendirme Formu`, `Doğum Sonu Dönemde Anne ve Bebek İzlemlerini Değerlendirme Formu`, 'Öz Bakım Gücü Ölçeği', 'Doğum Sonu Yaşam Kalitesi Ölçeği', 'Postpartum Spesifik Anksiyete Ölçeği', 'Edinburgh Postpartum Depresyon Ölçeği've 'Fiziksel Semptom Şiddeti Ölçeği` kullanılarak toplanmıştır. Müdahale grubu, rutin hastane bakımının yanında, üç ev ziyareti, dört telefon görüşmesi ve beş farklı zamanda kısa telefon mesajı gönderimini kapsayan navigasyon programı temelli hemşirelik bakımı almıştır. Kontrol grubu standart doğum sonu bakım uygulamalarını almış ve izlemine devam etmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde, frekans, yüzde ve tanımlayıcı istatistikler, Kikare testi, Fisher'in Kesin testi, Bağımsız gruplarda t testi, Tekrarlı ölçümlerde varyans analizi, Mann Whitney U testi, Wilcoxon testi, Friedman testi, Pearson ve Spearman korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Müdahale grubunda doğum sonu komplikasyon görülme sıklığı, kontrol grubuna göre daha düşük; doğum sonu izlemlerini yaptırma sıklığı ise kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p<0,05). Müdahale grubunda yer alan kadınların kontrol grubuyla karşılaştırıldığında öz bakım gücü ve doğum sonu yaşam kalitesi puan ortalamalarının arttığı, depresyon ve anksiyete puan ortalamalarının azaldığı bulunmuştur (p<0,05). Primipar annelere verilen hemşire navigasyon programı temelli bakım programının anne sağlığını iyileştirmede etkili olduğu belirlenmiştir. Program, mevcut sağlık sistemine entegre edilerek anne sağlığını geliştirmede kullanılabilir.

This was a randomized controlled and experimental study including repeated measures and two parallel groups which was carried out to determine the effect of nurse navigation program developed for postpartum mothers on their self-care power, life quality, anxiety and depression risks and physical symptom severity. 64 primiparous women (S:32, C:32) who admitted to the maternity outpatient clinic of a Gynecology Training and Research Hospital, who were at 36 weeks and more gestational weeks, who met the study inclusion criteria and who were volunteer to participate in the study were enrolled. Asssignment of the participants to study and control groups was carried out by stratified block randomization method. The study was completed with 61 women (S:31, C:30) due to the withdrawal of one woman from the study group and two women from the control group (S:31, C:30). Data of the study were collected between May 31 and December 30, 2021 by using `Sociodemographic Data Collection Form`, `Postpartum Mother and Newborn Evaluation and Identification Form`, `Postpartum Mother and Newborn Problem Assessment Form`, `Postpartum Mother and Newborn Follow-up Assessment Form`, `Self-Care Power Scale`, `Postpartum Quality of Life Scale`, `Postpartum Specific Anxiety Scale`, `Edinburgh Postpartum Depression Scale` and `Physical Symptom Severity Scale`. The study group was given Nurse Navigation Program-based nursing care which covering three home visits, four phone calls and short messages sent at five different times besides routine hospital care. Control group underwent standard postpartum care practices and continued to be followed up. Frequency, percentage and descriptive statistics, Chi-square test, Fisher's exact test, independent samples t test, Mann Whitney U test, Friedman test, Pearson and Spearman coefficient of correlation were used to analyze data. The incidence of postpartum complications was found to be lower in the study group compared to the control group; and, the frequency of the postpartum follow-ups in the study group was found to be significantly higher than the control group (p<0.05). Moreover, mean self-care power and postpartum quality of life scores of the women in the study group were found to be increased than those in the control group and their mean depression and anxiety scores were found to be decreased (p<0.05). It was also determined that nurse navigation program-based care given to the primiparous mothers was effective in improving mother's health. This program can be used to promote maternal health by being integrated into the current health system.