Covid-19 tanısı ile ayaktan tedavi gören hastaların iştah ve beslenme durumunun değerlendirilmesi

Abstract

Birçok akut enfeksiyonda olduğu gibi koronavirus hastalığı 2019 (COVID-19), yetersiz beslenme riskinin yüksek olduğu bir hastalıktır. COVID-19 tanısı ile ayaktan tedavi gören bireylerin vücut ağırlığı değişimi, iştah ve beslenme durumunun değerlendirilmesi hastalığın olumsuz etkilerini en aza indirmeye yönelik önlemlerin belirlenmesine yardımcı olabilir. Bu araştırmaya Tekirdağ ili Kapaklı ilçesinde, ayaktan tedavi gören ve COVID-19 tanısı alan 19-65 yaş aralığında (ortalama 34,27±9,35 yıl) 266 (%49,2 kadın, %50,8 erkek) birey alınmıştır. Demografik özellikler, hastalık durumu, beslenme alışkanlıkları, antropometrik ölçümler, iştah anketi, besin tüketim sıklığı, 24 saatlik besin tüketim kayıt formunu kapsayan bir anket formu yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır. Antropometrik ölçümler ve Basitleştirilmiş Beslenme İştah Anketi (SNAQ) tanı sırasında ve tanı sonrası 10.günde olmak üzere iki kez uygulanmıştır. Araştırma sonunda hastaların %34,2'sinin 1 veya daha fazla ana öğün atladığı bulunmuştur (p<0,05). Hastaların toplam SNAQ puanlarının ortalaması tanı sırasında ve tanı sonrası 10.günde sırasıyla 17,66±1,70 ve 13,11±3,72'dir (p<0,001). COVID-19 tanı sonrası 10.günde yapılan değerlendirmeye göre kadın hastaların %65,6'sında, erkek hastaların ise %51,1'inde gelecek 6 ay içinde iştah kaybı nedeniyle %5'in üzerinde vücut ağırlık kaybı riski vardır (p=0,016). Tanı sonrası 10. gündeki SNAQ puanına göre vücut ağırlığı kaybı açısından riskli olan grupta süt ve süt ürünleri, kırmızı et, beyaz et, balık, yumurta, sebze, meyve, tahıl, kurubaklagil tüketiminde ''azaldı'' diyenlerin oranları, riskli olmayan gruptan fazladır (sırasıyla 61,9 vs. %15,3, %91,6 vs. %22,5, %89,7 vs. %20,7, %47,7 vs. %5,4, %42,6 vs. %6,3, %33,5 vs. %3,6, %17,4 vs. %1,8, %91,6 vs. %35,1, %60,6 vs. %7,2) (p<0,001). Hastaların günlük diyetle enerji, protein, B12 vitamini, kalsiyum, çinko ve demir alımı önerilerini karşılama oranı erkek ve kadınlarda sırasıyla yaklaşık %82,30 ve %82,20, %77,90 ve %69,00, %69,50 ve %47,25, %64,25 ve %63,72, %82,90 ve %66,40, %95,64 ve %82,36'dır. Hastaların tanı öncesine göre tanıdan sonraki 10.günde vücut ağırlığı, Beden Kütle İndeksi değeri ve SNAQ puanı ortalamaları daha düşüktür (p<0,001). Ayaktan tedavi gören COVID-19 hastalarında beslenme ile ilgili semptomlar ve beslenme durumları mutlaka değerlendirilmelidir. Bu hastaların yeterli enerji, protein ve sıvı alımının sürdürülmesi konusunda mutlaka bir diyetisyenden danışmanlık alması gerekmektedir.Anahtar Kelimeler: COVID-19, beslenme, diyet alımı, iştah

As with many acute infections, Coronavirus disease 2019 (COVID-19) is a disease with a high risk of malnutrition. Assessment of body weight change, appetite and nutritional status of individuals receiving outpatient treatment with the diagnosis of COVID-19 can help determine measures to minimize the negative effects of the disease. This study was conducted with 266 (49.2% female, 50.8% male) patients aged 19-65 years (average 34,27±9,35 years) who received outpatient treatment and diagnosed with COVID-19 in Kapaklı, Tekirdağ. A questionnaire including demographic characteristics, disease status, nutritional habits, anthropometric measurements, appetite questionnaire, food consumption frequency registration, 24-hour food consumption registration form was applied by face-to-face interview method. Anthropometric measurements and Simplified Nutrition Appetite Questionnaire (SNAQ) were administered twice, at the time of diagnosis and at the 10th day after diagnosis. At the end of the study, it was found that 34.2% of the patients skipped 1 or more main meals (p<0.05). The mean of the patients' total SNAQ scores at the time of diagnosis and at the 10th day after diagnosis were 17.66±1.70 and 13.11±3.72, respectively (p<0.001). According to the evaluation made on the 10th day after the diagnosis of COVID-19, 65,6% of female patients and 51,1% of male patients have a risk of loss of body weight over 5% in the next 6 months due to loss of appetite (p=0.016). According to the SNAQ score on the 10th day after diagnosis, the rate of those who said `decreased` in the consumption of milk and dairy products, red meat, poultry, eggs, fish, vegetables, fruits, cereals and legumes in the group at risk for body weight loss was higher than the group without risk (respectively 61,9 vs. %15,3, %91,6 vs. %22,5, %89,7 vs. %20,7, %47,7 vs. %5,4, %42,6 vs. %6,3, %33,5 vs. %3,6, %17,4 vs. %1,8, %91,6 vs. %35,1, %60,6 vs. %7,2) (p<0,001). The rate of patients meeting the dietary recommendations for energy, protein, vitamin B12, calcium, zinc and iron was %82,30 and %82,20, %77,90 and %69,00, %69,50 and %47,25, %64,25 and %63,72, %82,90 and %66,40, %95,64 and %82,36 in men and women, respectively. The mean body weight, Body Mass Index value and SNAQ score on the 10th day after the diagnosis were lower than before the diagnosis (p<0.001). Nutritional symptoms and nutritional status should be evaluated in outpatient COVID-19 patients. These patients should definitely receive counseling from a dietitian about maintaining adequate energy, protein and fluid intake.Key words: COVID-19, nutrition, dietary intake, appetite