Balkanların Şekillenme Sürecinde III. Ordu: Teşkilat, Toplum, Siyaset (1878-1912)

Abstract

Bu çalışmada, Osmanlı askerî teşkîlâtının modernleşme süreciyle birlikte 1843'te Rumeli Ordusu olarak kurulan, 1863'te III. Ordu ve son olarak 1911'de II. Ordu Müfettişliği ismini alan ordu incelenmektedir. Osmanlı Devleti'nin Avrupa sınırları boyunca konumlanan III. Ordu, sadece dış tehditlere karşı değil, ayrılıkçı milliyetçi akımlara karşı Makedonya'daki âsâyişi sağlamak amacıyla etkin bir şekilde kullanılmıştır. Sultan II. Abdülhamid'in, Büyük Devletler arasındaki rekabeti kullanarak Osmanlı Devleti'nin Avrupa'daki varlığını sürdürmesini amaçlayan Balkan siyâseti, III. Ordu'nun rolünü daha da önemli hale getirmiştir. İyi eğitimli seçkin Türk subaylarının, en modern silah ve teçhizatla birlikte III. Ordu'da görevlendirilmesi, Avrupa'ya karşı Osmanlı Devleti'nin imajı açısından büyük önem taşıyordu. 1878 Berlin Antlaşması sonrasında şekillenen Balkanlarda, III. Ordu teşkîlâtı ve iç güvenlik faaliyetleri, bu araştırma kapsamında birincil kaynaklar kullanılarak incelenmiştir. Ordu içinde örgütlenen ihtilâlci muhalif Jön Türklerin Türk siyasî tarihinde dönüm noktası olacak teşebbüsleri bu çalışmada merkeze alınan diğer bir husustur. 1908 İhtilâli, 31 Mart Vak'ası, Hareket Ordusu, Abdülhamid'in tahttan indirilmesi ve Halâskâr Zâbitân hareketi temel olarak III. Ordu'nun yer aldığı önemli hadiselerdir. 1912 yılı sonundaki Balkan Savaşı hezimetine giden süreçte yaşanan tüm bu siyasî hareketler incelenerek, III. Ordu'nun teşkîlât ve iç güvenlik faaliyetleri yanında siyâset üzerindeki büyük etkisi de ortaya konulmaktadır. Bu çalışma, aynı zamanda Manastır'da başlayıp, Selânik'te devam eden ve Şam'da son bulan bir ordunun siyâset ile olan imtihanının hikâyesidir.

In this dissertation, `Ottoman Third Army and the Political Transformation in the Balkans: Military Organization, Society and Politics` is examined between 1878 and 1912. Firstly, it had been established under the name of `Rumeli Army`; in the modernization period of the Ottoman military organization, and subsequently renamed to The Third Army Corps in 1869. In terms of its geostrategic position, The Third Army was situated in a prime location for the Ottoman's territories, based in Europe. It was not only used to protect borders from external threats, but was also responsible to secure domestic affairs in the Ottoman Macedonia, against separatist nationalist movements. Sultan Abdulhamid's Balkan politics aimed to maintain the existence of the Ottoman Empire in Europe; by using the rivalry between the Great Powers, which made the role of the Third Army even more important. The assignment of well-trained, distinguished staff officers to the Third Army, with modern weapons and equipment was of a great significance for the image of the Ottoman Empire against Europe.The Third Army Corps' organization and its mission to ensure domestic security activities in the Balkans, which were shaped after the Treaty of Berlin (1878), were examined by using primary sources within the scope of this research. Another point that this study focuses on is the revolutionary Young Turks movement, who were successfully organized within the army, and became a turning point in Turkish political history. By examining the mentioned political movements in the process leading up to the Balkan War deportation at the end of 1912, it portrays the great influence of the Third Army Corps on political and organizational developments. In addition, internal security activities have also been highlighted and linked to this gradual change. It is a story of an army that started in Monastir, continued in Salonika and ended in Damascus, where aspects of political organization, suppression and the struggle with political affairs play its part.