Osmanlı Devleti'nde gönüllü askerlerden garip yiğitler (XVI. yüzyıl)

Abstract

Giriş ve üç bölümden oluşan bu çalışmada XVI. yüzyılın ortasından itibaren hem paşa ve beylerin kapılarında hem de devletin sefer emirlerine cevaben gönüllü/paralı olarak seferlere ve muhtelif görevlere katılan garip yiğitlerin faaliyetleri ortaya koyulmaya çalışıldı. Girişte garip yiğitlerin Osmanlı askerî sisteminde yer almasını etkileyen âmiller ve devletin reayayı asker olarak istihdamı ele alındı. Birinci bölümde garip yiğitlerin kökenleri, nasıl toplandıkları ve organizasyonları, sayıları, dağıldıkları bölgeler alındı.İkinci bölümde muharip unsur olarak, geri hizmet kıtası olarak ve diğer hizmetler şeklinde ayırdığımız başlıklarda garip yiğitlerin kale muhasaraları, deniz seferleri, asi-aşkıya tenkili, serhad muhafazası, lojistik inşa ve tamir, mîrî mal tahsili, hazine teslimi, bayrakdarlık, çobanlık, güherçile hizmeti, tahrir görevlilerine hizmet, muhabere vb. gibi alanlardaki faaliyetleri ele alındı. Üçüncü bölümde ise garip yiğitlerin muhtelif faaliyetlerde gösterdiği yararlılık/yoldaşlık neticesinde elde ettikleri görevler ele alındı. Merkez ve taşra teşkilatına girişleri ve devlet hizmetine girme süreçleri incelenerek Osmanlı askerî değişimindeki rolleri üzerinde duruldu.

This study, which consists of an introduction and three chapters, tried to reveal the activities of the garip yigits who participated in the war organizations and various missions both as volunteers and households of pashas and begs. In the introduction, the reasons that paved the way for the garib yigits to be in the Ottoman military organization and the recruitment of reaya were discussed. The first chapter of the study deal with the origins of the garib yigits, way of their recruitment, their organization, numbers and distribution by region. In the second chapter, the services of the garib yigits in various fields such as castle sieges, naval campaigns, rebellion repression, frontier defense, logistics, construction and repair, collection of state goods, delivery of treasure, flag-carrier, sheepherding, niter service, service to the registration officers and correspondence are discussed in three headings: as combatant, rear service and other kinds of services,In the third chapter, the positions obtained as a result of the effectiveness of the garip yigits in various activities were examined. Also, their role in the Ottoman military transformation by analyzing their entrance to the Ottoman central and provincial organizations and their recruitment processes was investigated.