Geç Roma-Batı Roma İmparatorluğu ile Avrupa Hunları arasındaki siyasi ve askeri ilişkiler (375-475)

Abstract

Batı Roma ve Avrupa Hunları'nın siyasi ve askeri faaliyetlerinin incelendiği bu araştırmada hem Türk hem de Roma Tarihi'nin belirli bir dönemine ışık tutulmaya çalışıldı. Roma İmparatorluğu, Avrupa Hunları'nın tarih sahnesine çıkması ile zor günlerini yaşadı. Roma, önce Kavimler Göçü neticesinde kendisine sığınan kavimlerin isyanlarıyla uğraşdı daha sonra ise Hunlar ile mücadele etti. Avrupa Hunları ve diğer kavimler ile giriştiği mücadeler neticesinde yıpranan Batı Roma'nın siyasi ve askeri durumu incelenmeye çalışıldı. Batı Roma'nın siyasi ve askeri durumun yanında Avrupa Hunları'nın bölgedeki etkin faaliyetlerine, Cermen kavimlerini itaat altına alarak egemen güç olmalarına ve izledikleri politikalar neticesinde hem Doğu Roma'yı hem de Batı Roma'yı kontrol altına almaları üzerinde duruldu. Balamir liderliğinde tarih sahnesine çıkan Avrupa Hunları, Kavimler Göçü'ne sebep oldu. Kavimler Göçü'nün ikinci dalgası ise bu dönemde gerçekleşti. Uldız zamanında ayrıca Hun politikası da şekillenmeye başladı ve güçlüye karşı zayıf desteklendi. Roma ise kendisine sığınan kavimlerden başlangıçta asker olarak faydalansa da daha sonra kontrol edemez bir duruma geldi. Uldız zamanında şekillenen Hun dış politikası, Attila'ya kadar dostane şekilde sürüdürüldü. Attila ise Hun politikasında değişikliğe giderek Doğu Roma'yı itaati altına aldıktan sonra yönünü Batı Roma'ya çevirdi. Batı Roma üzerinde diplomasiyi oldukça iyi kullanan Attila, bu sırada ordusunu da hazırlamayı ihmal etmedi. Batı Roma ise Attila'nın gücünün farkındadır. Bu yüzden Batı Roma, Attila'nın dâhiyane fikirlerine ve askeri başarılana karşılık Aetius adlı komutanı kullandı. Aetius, Hun Kültürü'nü yakından bildiği için Attila'nın savaş taktiklerinin farkındaydı. Bu iki rakip güç Catalaunum Ovası'nda karşı karşıya gelse de birbirlerine üstün gelemediler fakat ordularındaki eksiklikleri gördüler. Bu durum Avrupa Hunları'nın, hızlı bir şekilde orduyu gözden geçirerek yeniden modernize etmesine ve İtalya'yı kuşatarak kendisine tabii hale getirmesine sebep oldu. Tüm bu gelişmeler neticesinde Attila'nın ölümü nasıl ki Avrupa Hunları'nın yıkılış sürecine sebep olduysa; III. Valentinianus'un da Aetius'u öldürmesi Batı Roma'nın yıkılış sürecine girmesine yol açtı.

This study, which examines the political and military activities of the Western Roman and European Huns, was tried to shed light on a certain period of both Turkish and Roman History. The Roman Empire had its hard times with the arrival of the European Huns on the stage of history. If the Roman dealt with the rebellions of the tribes that took refuge in the hands of the tribes after the Migration, it fought with the Huns. The political and military situation of Western Rome, which was worn out as a result of the problems with the Huns of Europe and other tribes, was tried to be examined. In addition to the political and military situation of the Western Rome, the active activites of the European Huns in the region, their becoming a sovereign power by obeying the Germanic tribes and their control of both Eastern Rome and Western Rome as a result of the policies were emphasized.The Huns of Europe, who took the stage of history under the leadership of Balamir, caused the Migration of Tribes. The second wave of the Migration of Tribes took place during this period. In the Uldız period, the Hun policy also started to take shape and it was weakly supported against the strong. Rome, on the other hand, initially benefited from the people who took refuge in it as soldiers, but later became uncontrollable. Hun foreign policy, which was shaped during the Uldız period, was continued amicably until Attila. Attila, on the other hand, changed his Hun policy and after taking Eastern Rome under his obedience, he turned to Western Rome. Attila, who used diplomacy very well in Western Rome, did not neglect to prepare his army. Western Rome is aware of Attila's power. Therefore, Western Rome used a commander named Aetius in response to Attila's ingenious ideas and military success. Aetius was aware of Attila's war tactics, as he knew Hun Culture closely. Even thoug these two rival forces faced off on the Catalaunum Plain, they could not overpower each other, but saw the shortcomings of their armies. This situation caused the European Huns to quickly review and modernize the army and to besiege Italy and make it subordinate to it. As a result of all these developments, just as Attila's death caused the destruction of the European Hund; III. Valentinian also killed Aetius, leading to the collapse of Western Rome.