Çocuk Kütüphanelerinde mekân tasarımı ve Türkiye'deki çocuk kütüphaneleri

Abstract

Çocuk kütüphaneleri, çocuklarda okuma alışkanlığı kazanma, zihinsel ve fiziksel gelişimlerine katkı sağlamada, hem örgün hem de yaygın eğitimin hedeflerini açısından kritik öneme sahip kurumlardır. Çocuk kütüphanelerinin hedefine ulaşmasında uygun koşullarda ve yeterli donanımla hizmet vermesi önemlidir. Bu doğrultuda tezin amacı, gelişmeler ve yönelimler doğrultusunda çocuk kütüphanelerinde mekân tasarımına yönelik özellikleri ve eğilimleri ortaya koyarak, ülkemizdeki çocuk kütüphanelerinde çağdaş bir mekân tasarımı için kontrol listesi oluşturmaktır. Çalışma, araştırmanın örneklemini oluşturan Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (KYGM)'ne bağlı çocuk kütüphanelerinde kütüphane hizmeti sunma ve kütüphane kullanıcısı bireyler yetiştirmede mekânın rolünün belirlenmek amacıyla hazırlanmıştır. Ayrıca bireylerin kütüphane kullanma alışkanlığının kazanmasında mekân unsurunun ölçüt olup olmadığı da belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda çocuk kütüphanelerinde çalışan personellerin görüşlerine yönelik sorular oluşturulmuş ve bu sorular üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Hazırlanan sorular, KYGM'ye bağlı 40 çocuk kütüphanesinde çalışan personele anket tekniği ile iletilerek verilerin analiz edilmesi ile araştırmanın bulguları oluşturulmuştur. Çocuk kütüphanelerinde mekân tasarımının kısmen yeterli olduğu ve bu yeterlilik düzeyi ile kütüphane hizmetlerinin verimliliği (hem personel hem de kullanıcı grubu açısından) arasında anlamlı bir bağ olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca kütüphane kullanıcısı bireyler yetiştirmede konusunda mekânın önemli rol oynadığı ortaya çıkmaktadır.

Children's libraries are critical institutions in terms of the goals of both formal and non-formal education in helping children acquire reading habits and contribute to their mental and physical development. It is important for children's libraries to provide services with sufficient equipment and under appropriate conditions in order to achieve their goals. In this direction, the purpose of the thesis is to create a checklist for a contemporary space design in children's libraries in our country by revealing the features and trends in space design in children's libraries in line with developments and orientations. The study has been prepared in order to determine the role of space in raising library users and providing library services in children's libraries affiliated to the General Directorate of Libraries and Publications (KYGM), which constitutes the population of the research. Besides, it has been tried to determine if the element of space is a criterion for individuals to gain the habit of using the library. In the direction of these goals, questions regarding the opinions of the staff working in children's libraries were prepared and evaluations were made on these questions. The questions were conveyed to library staff working in 40 children's libraries affiliated to KYGM via questionnaire technique and the results of the research were created by analyzing the data. Space design in children's libraries is partially sufficient and there is a meaningful relation between this level of sufficiency and the efficiency of library services (in terms of both staff and user group ). In addition, it is revealed that the space plays an important role in raising library users.