Türkçe ilk Kur'an tercümesinin Rylands nüshasındaki söz varlığının kavram alanları

Abstract

ÖZETTezin Başlığı: Türkçe İlk Kur'an Tercümesinin Rylands Nüshasındaki Söz Varlığının Kavram AlanlarıTezin Yazarı: Saydinaz YILDIZDanışman: Dr. Öğr. Üyesi Pelin KOCAPINARAnabilim Dalı: Eski Türk DiliTezin Türü: Yüksek LisansKabul Tarihi: 26.01.2022Geçmişten beri süregelen dizin, sözlükçe, sözlük çalışmaları, bir milletin dilini, kültürünü, yaşamını, hayata dair diğer alanlarını kapsayan söz varlığını içermektedir. Bilinen ilk sözlüğümüz Dîvânu Lugâti't- Türk ile başlayan sözlük çalışmalarının birçok çeşidi bulunmaktadır. Sözlük türleri içinde kavram alanı sözlükleri farklılık göstermektedir. Bu sözlüklerin geçmişi çok eski olsa da kavram alanı ile ilgili son zamanlarda artmaya başlayan çalışmaların Türk diline katkılarından hareketle bu tez çalışması ele alınmıştır. Türk dili açısından oldukça önem arz eden Aysu Ata'nın Karahanlı Türkçesinde İlk Kur'an Tercümesi-Rylands Nüshası neşri esas alınarak hazırlanan tezde, eserin söz varlığı ile dönemin dilini, sosyal ve kültürel hayatını, yaşam tarzını yansıtan kavram alanı çalışması yapılmıştır. Türkçenin kavramsal zenginliğini belirlemek, zamandan tasarruf sağlayarak kavram alanı çalışmasında araştırmacıları doğrudan istenilen kaynağa ulaştırmak ve alana katkı sağlamak amacıyla yapılan çalışma, dönem hakkında pek çok yönden bilgi vermesi ve bir yol gösterici kaynak olması bakımından önem arz etmektedir.Anahtar Kelimeler: Kavram alanı, sözlük, Kur'an tercümeleri, Rylands Nüshası, söz varlığı.

ABSTRACTTitle of Thesis : Conceptual Areas of Vocabulary in the Rylands Copy of the First Turkish Translation of the Qur'anAuthor of the thesis: Saydinaz YILDIZAdvisor: Assistant Professor Pelin KOCAPINARDepartment : Old Turkish LanguageThesis Type: Master's ThesisAcceptance Date : 26.01.2022 The index, lexicon, dictionary studies, which have been going on since the past, include the vocabulary that covers the language, culture, life and other areas of life of a nation. There are many types of dictionary studies that started with Dîvânu Lugâti't-Türk, our first known dictionary. Conceptual dictionaries differ among dictionaries. Although the history of these dictionaries is very old, this thesis study has been discussed based on the contributions of the studies on the concept field, which have started to increase recently, to the Turkish language. In the thesis, which was prepared on the basis of the publication of Aysu Ata's First Qur'an Translation-Rylands Copy in Karakhanid Turkish, which is very important for the Turkish language, a conceptual field study was carried out that reflects the language, social and cultural life, lifestyle of the period with the vocabulary of the work. The study, which was carried out in order to determine the conceptual richness of Turkish, to save time, to bring researchers directly to the desired source in the concept field study and to contribute to the field, is important in terms of providing information about the period from many aspects and being a guiding source.Keywords: Concept area, dictionary, Qur'an translations, Rylands copy, vocabulary.