Türk Ceza Hukuku'nda tehlike suçları

Abstract

Toplumsal yaşamda ekonomik, teknoloji, sağlık ve çevre gibi alanlarda görülen değişimler telafisi mümkün olmayan zararlara neden olabilmektedir. Bu zararların önlenebilmesi amacıyla hukuk düzeni cezalandırılabilirlik alanını zarardan tehlikeye doğru genişletmiştir. Bu bağlamda tehlikeye neden olan fiillerin hukuki değer ihlali kapsamındadır. Önemle ifade edilmelidir ki hukuki değerler zarara veya tehlikeye maruz kalmazlar. Bu yüzden zarar suçu ve tehlike suçu ayrımı suçun konusuna göre yapılmaktadır. Tehlike suçlarının teorik esaslar ve uygulamadaki sonuçları açısından ceza hukukunun en önemli konuları arasında olduğu söylenebilir. Tehlike suçlarını açıklayabilmek için öncelikle tehlike kavramı ele alınmıştır. Akabinde bu suçların ortaya çıkardığı sorunlara ve düzenlenmesine ilişkin nedenlerine değinilmiştir. Tehlike suçları somut tehlike suçları ve soyut tehlike suçları olmak üzere iki türe ayrılmaktadır. Somut tehlike suçlarında gerçekleşen tehlikenin hukuki niteliğinin bir objektif cezalandırılabilme şartı olduğu kanaatine varılmıştır. Ceza sorumluluğu soyut tehlike suçları eliyle genişlemektedir. Dolayısıyla bu suçlara kanunlarda sınırlı bir şekilde yer verilmelidir. İlaveten yeni tehlike suç tiplerinin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun sistemine uygun olup olmadığı tartışılmıştır. Çalışmamızda, hem Alman ceza hukuku hem de Türk ceza hukukunda ileri sürülen görüşlere yer verilerek uygulamanın gözlemlenebilmesi açısından mahkeme kararlarına atıf yapılmıştır.

Changes in social life in the areas such as economics, technology, health and environment can cause irreparable harms. On the purpose of preventing these damages, the legal order has extended the field of punishability from harm to danger. In this context, acts that cause danger are within the scope of the violation of legal value. It is crucial to state that the legal values are not exposed to harm or danger. For this reason, the distinction between damage offence and endangerment offence is made according to the object of the crime. It can be said that endangerment offences are among the most important issues of criminal law from the point of theoretical principles and their results in practice. In order to explain endangerment offences, the concept of danger is considered at first. Subsequently, problems caused by these offences and reasons for their regulation are reviewed. Endangerment offences are divided into two types: concrete endangerment offences and abstract endangerment offences. It has been concluded that legal nature of actual danger in endangerment offences is an objective condition of punishability. Criminal liability has been expanding through abstract endangerment offences. Therefore, these offences should be included in the laws in a very limited way. In addition, it is discussed whether the new types of endangerment offences comply with the system of Turkish Penal Code (Law No. 5237). In our dissertation, opinions of German and Turkish scholars on the topic are explained, and court decisions are also referred in order to observe the practice.