1930-1950 yılları arasında Sovyet çocuk edebiyatında çocuk tipleri ve ana motifler (A. P. Gaydar, L. A. Kassil ve V. P. Katayev'in seçilmiş uzun öykülerinde)

Abstract

Birinci Dünya Savaşı, 1917 Ekim Devrimi, İkinci Dünya Savaşı'ndan ağır kayıplarla çıkan Sovyetler Birliği'nde toplumun büyük çoğunluğunu oluşturan çocuklara ağır sorumluluklar yüklenmiştir. Yaratılmaya çalışılan `yeni insan`ın çocuklarda doğacağına inanılmıştır. Bu andan itibaren bağımsız bir kimlik kazanan Sovyet çocuk edebiyatında sadece çocuklara yönelik eser yazımına önem verilmiştir. Ancak zaman içerisinde çocuk edebiyatı gerçek amacından uzaklaşmıştır. Estetik bir bütün olmaktan çıkarak ideolojik bir ivme ve içerik kazanıp siyasi ideolojinin en etkin aracına dönüşmüştür. Hatta `çocuk yüzyılı` olarak adlandırılan 20. yüzyılda, Orta Çağdan eski Rusya'ya uzanan geleneksel bakış açısı sürdürülmüştür. Sovyet çocuk edebiyatının gelişmesine öncülük eden, özellikle sosyalist realizm kuramının tüm sanat dallarına hâkim olduğu 1930-1950'li yılları kapsayan süreçte A. P. Gaydar (1904-1941), L. A. Kassil (1905-1970) ve V. P. Katayev'in (1897-1986) eserlerinde yarattıkları olumlu çocuk kahramanlarının iyi yürekli, yardımsever, sevecen, çalışkan, cesur, dürüst, adaletli, atik özellikleriyle kendilerini gösterdikleri, ayrıca güçlü ve sağlıklı duruşlarıyla aklı ve beden çevikliğini temsil ettikleri görülmüştür. Vatanı için her türlü fedakarlığı yapmaya hazır olmalarıyla da Sovyetler Birliği'nin sorumluluklarının bilincinde olan ve sosyalist dönüşümde yer alan ideal çocuklarını temsil etmişlerdir. Ataerkil bakış açısıyla değerlendirilen, her zaman erkek kahramanın bir adım gerisinde kalan kız çocuklarının ise erkeksi nitelikler taşıdıkları anlaşılmıştır. Sosyalist mesaj verme kaygısıyla özellikle yaratıldığı anlaşılan olumsuz çocuk tipleri ile de Sovyet çocuklarının iyi ile kötüyü ayırt etmeleri sağlanmıştır. Eserlerde çocuk tiplerinin yanı sıra Ekim Devrimi, vatanseverlik ve vatandaş olma bilinci, çocuk aile ilişkisi ve savaş motifi ağırlıklı olarak işlenmiştir.

Children, who constituted the majority of the society, shouldered heavy responsibilities in the Soviet Union, which came out with heavy losses from World War I, the October Revolution in 1917, and World War II. It was believed that the projected `new person` would be born in children. Writing works only for children became important in Soviet children's literature which gained an independent identity from that moment. However, over time, children's literature moved away from its real purpose. It ceased to be an aesthetic whole, gained an ideological acceleration and content and turned into the most effective tool of political ideology. Even in the 20th century, called `children's century`, traditional point of view, stretching from the Middle Ages to ancient Russia, was maintained. Between the 1930-1950s, marked by the development of Soviet children's literature and socialist realism dominating all branches of art, it was seen that the positive child heroes created by A. P. Gaydar (1904-1941), L. A. Kassil (1905-1970) and V. P. Katayev (1897-1986) represented mind and physical agility with their strong and healthy stance and stood out with their good-hearted, helpful, loving, hardworking, brave, honest, fair and agile characteristics. Ready to make all kinds of sacrifices for their homeland, they represented the ideal children of the Soviet Union, who were aware of their responsibilities and took part in the socialist transformation. It is understood that the girls, evaluated from a patriarchal point of view and staying always one step behind the male hero, had masculine qualities. It was aimed for Soviet children to distinguish between the good and the bad through the negative child types, which was understood to be created especially with the concern of giving a socialist message. In addition to the types of children, the October Revolution, patriotism and awareness of being a citizen, child-family relationship and war motives are mainly emphasized in the works.