İlişkili taraf açıklamaları ve Türkiye'deki şirketler üzerinde ampirik bir çalışma

Abstract

Finansal tablo kullanıcıları için finansal raporların şeffaf ve güvenilir olması önemlidir.Şeffaflığı arttırmak için açıklanması gereken bilgiler arasında ilişkili taraf işlemleri debulunmaktadır. İlişkili taraf işlemleri ile ilgili ülkemizde çeşitli kanunlar vedüzenlemeler bulunmaktadır. Bu kanunlar ve düzenlemeler çerçevesinde ilişkili tarafişlemlerinin en doğru şekilde açıklanması beklenmektedir. Fakat bazı durumlardaşirketler kendi çıkarları doğrultusunda ilişkili taraf işlemlerini kötüye kullanabiliyorlar.Yapılan çalışmalar incelendiğinde, yabancı literatürde yapılmış ilişkili taraf işlemlerineilişkin bazı ampirik çalışmaların sonuçlarına göre şirketlerin ilişkili taraflarla yaptıklarıişlemler sonucunda kazançlarının farklı yönlerden etkilendiği ve şirketlerin bu yollakazançlarını arttırıp azalttıkları görülmüştür. Türkiye'deki literatür incelendiğindeilişkili taraf işlemlerine ilişkin yeterince ampirik çalışmalar bulunamamıştır veTürkiye'deki şirketler üzerinde yapılacak çalışmanın diğer ülkelerdeki ile benzer olupolmadığı merak konusu olmuştur. Bu çalışmanın amacı Türkiye'deki işletmelerinilişkili taraf işlemlerinin artışındaki ya da azalışındaki kriterleri ve işletmeninraporladığı ilişkili taraf işlemlerinin işletmenin kârlılığı ile ilişkili olup olmadığınıaçıklamaktır. Bu kapsamda BİST'te işlem gören 285 şirketin 2015-2018 yıllarıarasındaki verileri alınarak t testi, anova testi ve regresyon analizi ile analizleryapılmıştır. Analizler sonucunda ilişkili taraf işlemlerinin artış ve azalışında etkili olanbazı kriterler ortaya konulmuş ve ilişkili taraf işlemlerinin kârlılık üzerindeki etkisiölçülmüştür.

It is important for financial statement users that financial reports are transparent andreliable. Information that needs to be disclosed to increase transparency also includesrelated party transactions. There are various laws and regulations in our countryregarding related party transactions. Within the framework of these laws andregulations, related party transactions are expected to be explained in the most accurateway. However, in some cases, companies may misuse related party transactions fortheir own benefit. When the studies are examined, according to the results of someempirical studies on related party transactions in the foreign literature, it is seen thatthe earnings of companies are affected by different aspects as a result of theirtransactions with related parties. It has been observed that companies increase ordecrease their earnings by using these transactions. When the literature in Turkey isexamined, enough empirical studies on related party transactions have not been foundand it has been a matter of curiosity whether the study to be conducted on companiesin Turkey is similar to those in other countries. The purpose of this study is to explainthe criteria for the increase or decrease of the related party transactions of theenterprises in Turkey and whether the related party transactions reported by theenterprise are related to the profitability of the enterprise. In this context, the data of285 companies traded in the BIST between the years 2015-2018 were taken andanalyzed by t test, anova test and regression analysis. As a result of the analyses, somecriteria that are effective in the increase and decrease of related party transactions weredetermined and the effect of related party transactions on profitability was measured.