Birinci Dünya Savaşı öncesi Yemen (1908-1914)

Abstract

Bu çalışma, Yemen'in Birinci Dünya Savaşı öncesinde idarî, askerî, siyasî, ekonomik ve kültürel sürecini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda idarî yapıda yaşanan gelişmeler ve idarî görevliler açıklanmıştır. Ayrıca idarî taksimattaki değişikliklerle birlikte mimarî, ulaşım ve haberleşme alanlarında yaşanan gelişmeler ortaya konulmuştur. Yemen'de askeri ve siyasî gelişmeler bu dönemde çok yoğun yaşanmıştır. Bu dönemde Şii mezhebinin bir kolu olan Zeydîliğin lideri İmam Yahya ve Asîr'de bir tarikat lideri olan Seyyid İdrisi isyanları ile mücadele edilmiştir. Bu nedenle Yemen'e yoğun olarak askeri kuvvet sevkiyatı yaşanmıştır. 1911 yılında Zeydî lider İmam Yahya ve Osmanlı Devleti adına Kuva-yı Umumiye Komutanı Ahmet İzzet Paşa arasında yapılan Dean Antlaşması ile Yemen'de sükûnet sağlanabilmiştir. Bu antlaşmadan sonra Yemen'de Seyyid İdrisi ve İngilizlerin varlığı siyasî bir sorun olarak devam etmiştir. Nitekim Birinci Dünya Savaşı'nda Yemen, bir cephe olarak İngilizlere karşı açılmıştır. Yemen'de ekonomik yapı tarımcılık ve hayvancılığa dayalı olmasının yanı sıra bölgeye özgü ürünler ihracatta ön plana çıkmıştır. Yemen'deki eğitim kurumları Osmanlı Devleti'nin idaresi altında kurulmuş ve devam ettirilmiştir. Anadolu'da gerçekleştirilen eğitim yenilikleri bu bölgede de tesis edilmiştir. Yemen'de sağlık hizmetlerinin askerî düzeyde önem taşıdığı görülmektedir. Ayrıca salgın hastalıklar sık sık yaşanmış ve çeşitli önlemler alınmıştır. Bu çalışmada uzun süre Osmanlı Devleti'nin bir vilayeti olan Yemen'in idarî, siyasî, askerî, ekonomik ve sosyal yapısıyla nasıl yönetildiği üzerinde durulmuştur.

This study aims to reveal the administrative, military, political, economic and cultural processes of Yemen before the First World War. In this direction, the developments in the administrative structure and administrative officials are explained. In addition, with the changes in the administrative division, the developments in the fields of architecture, transportation and communication are revealed. Military and political developments in Yemen were experienced very intensely during this period. In this period, the rebellions of Imam Yahya, the leader of Zaydiism, a branch of the Shiite sect, and Sayyid Idrisi, a sect leader in Asîr, were struggled. For this reason, there has been an intense dispatch of military forces to Yemen. In 1911, with the Dean Agreement signed between the Zaydi leader Imam Yahya and the Commander of the General Forces Ahmet İzzet Pasha on behalf of the Ottoman Empire, calm was achieved in Yemen. After this treaty, the presence of Sayyid Idrisi and the British in Yemen continued as a political problem. As a matter of fact, Yemen was opened against the British as a front in the First World War. In addition to the fact that the economic structure in Yemen is based on agriculture and animal husbandry, products specific to the region have come to the fore in exports. Educational institutions in Yemen were established and continued under the administration of the Ottoman State. Educational innovations carried out in Anatolia were also established in this region. It is seen that health services in Yemen are of military importance. In addition, epidemics were frequently experienced and various precautions were taken. In this study, it was emphasized how Yemen, which was a province of the Ottoman Empire for a long time, was governed with its administrative, political-military, economic and social structure.