Hastanelerde analitik hiyerarşi süreci ile en uygun stok kontrol yönteminin seçimi ve bir hastane uygulaması

Abstract

Stok kontrol yönteminin seçimi, yalnızca hastane işletmelerinin değil, tüm işletmelerin stokların yönetimi konusunda karşılaştığı ilk ve en önemli problemlerden birisidir. Bu çalışmanın amacı, Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) `çok kriterli karar alma` yöntemini kullanarak hastane işletmelerinin stokların yönetimi konusunda karşılaştığı ilk ve en önemli problemlerden birisi olan stok kontrol yönteminin seçimi problemini göz önünde tutarak en uygun stok kontrol yönteminin seçilmesidir. Analitik Hiyerarşi Süreci yaklaşımı; kullanımının kolay olması, Ms Exel'de kolay modellenebilmesi, kendine ait paket programların olması, taraflı-tarafsız yargıları sayısal biçime çevirebilmesi, tutarsızlığı sorgulayabilmesi gibi avantajlarından dolayı karar verme problemlerinde en fazla tercih edilen yöntemlerden birisidir. Bu kapsamda araştırmanın birinci bölümünde `Hastane İşletmelerine İlişkin Genel Bilgiler` ana başlığı altında hastanenin tanımı, özellikleri, temel işlevleri ve sınıflandırılması hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde hastane işletmelerinde stok kavramına, stok yönetimine, stok değerleme yöntemlerine ve hastane işletmelerinde en çok kullanılan stok kontrol yöntemlerine yer verilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümde Analitik Hiyerarşi Sürecine ilişkin genel bilgilere ve uygulama aşamalarına sırasıyla yer verilmiştir. En uygun stok kontrol yönteminin seçiminin sahadaki model uygulamasının incelendiği dördüncü bölümde Ankara'da bulunan özel bir göz hastanesi için en uygun stok kontrol yönteminin seçimi aşamalarına ve analizine yer verilmiştir. Sonuç bölümünde ise süreç tüm aşamalarıyla birlikte özetlenmiş, hangi stok kontrol yöntemi kullanılırsa kullanılsın sistemde yapılacak değişikliklerin her şeyden önce mevcut sistemin maliyet, etkililik derecesini yükseltip yükseltmediğinin izlenmesi gerektiğine vurgu yapılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

The selection of the inventory control technique is one of the most important challenges faced by not only hospital enterprises, but also all enterprises in the management of inventories. The aim of this study is to select the most appropriate inventory control method for hospital enterprises by using the Analytical Hierarchy Process (AHS) method, which is a multi-criteria decision-making method. The Analytical Hierarchy Process approach is one of the most preferred methods in decision-making problems due to its advantages such as being easy to use, easy to model in Ms Excel, having its own package programs, converting biased and unbiased judgments into the numerical format, and questioning inconsistency. In this context, in the first chapter of the research, general information about the definition, characteristics, basic functions, and classification of the hospital is given under the main title of `General Information on Hospital Enterprises`. In the second chapter of the thesis, the concept of inventory, inventory management, inventory valuation methods, inventory cost measurement methods, and the most used inventory control methods in hospital enterprises are explained. In the third part of the study, general information about the Analytical Hierarchy Process and its application stages are given respectively. In the fourth chapter, where the selection of the most appropriate inventory control method and the model application in the field are explained, the stages and analysis of the selection of the most suitable inventory control method for a private eye hospital in Ankara are explained. In the conclusion part, the process is summarized with all its stages. It is emphasized that rather than which inventory control method is used, it is necessary to monitor whether the cost and effectiveness of the existing system have increased as a result of the changes to be made in the system. Finally, discussions and recommendations are presented.