Çocuk işçiliği kapsamında Türkiye'de çocuk YouTuber'lar

Abstract

Çocukluk kavramı tarihsel ve bölgesel olarak farklılık göstermekte ve sürekli güncellenmektedir. Evrensel bir sonuca varıldığında ise 18 yaş altındaki bütün bireyler çocuk sayılmaktadır bununla beraber bütün çocuklar yetişkinlerin bakımına, gözetimine ve korumalarına ihtiyaç duyarlar. Teknolojik gelişmelerin beraberinde getirdiği yeni medya araçlarının çeşitliliği, insanların gündelik ve sosyal hayatında değişimlere sebep olmuştur. Bu teknolojik gelişmelerin ortaya çıkardığı değişimlerden biri ise insanların ekonomik gelir sağlama pratikleridir. Youtube gibi video paylaşım ortamlarını, kendileri için birer gelir kapısı haline getiren bazı içerik üreticileri, sadece kendileriyle kalmayıp bakmakla yükümlü oldukları korunmasız çocuklarını da ürettikleri içeriklere dâhil etmeye hatta onların üzerinden kanallar oluşturmaya başlamışlardır. Bunun sonucu olarak da bu çocukların haklarıyla ilgili hukuki, sosyal, gelişimsel ve psikolojik sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada Youtube'da oluşturulan içeriklerde kanal yüzü olan ve içeriklerin çok büyük kısmında emek veren Türk YouTuber çocukların, çocuk işçiliği kavramı çerçevesinde değerlendirilip; değerlendirilemeyecekleri araştırılmıştır. Araştırma için kartopu örneklem yöntemi üzerinden YouTube algoritmasının önerdiği; en çok izlenen on hesap seçilerek her birinin en çok izlenilen on videosu üzerinde içerik analizi yapılarak, on üç farklı değişken bağlamında incelenmiştir. Söz konusu videolarda ya aile yönlendirmesiyle çekilen vloglar ya da profesyonel bir şekilde hazırlığı, senaryosu ve montajı yapılmış içerikler kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu kanallarda yayınlanan içeriklerin tamamında kanal sahibi çocukların emeği olduğu açıkça görülmektedir. Araştırma dâhilindeki YouTuber çocukların, çocuk işçiliği yaptığını ve haklarının ebeveynleri tarafından göz ardı edildiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bu çocukların, çalışma biçimleri ve durumları göz önünde bulundurularak çocuk işçiliği kapsamında değerlendirilmesi ve hukuki anlamda önlemler alınması gerektiği düşünülmektedir.

The concept of childhood differs historically and regionally and is constantly updated. When a universal conclusion is reached, all individuals under the age of 18 are considered children; however, all children need the care, supervision and protection of adults. The diversity of new media tools brought by technological developments has caused changes in people's daily and social lives. One of the changes brought about by these technological developments is the practices of people to provide economic income. Some content producers, who have made video sharing environments such as Youtube a source of income for themselves, have started to include not only themselves but also their vulnerable children, whom they are obliged to look after, in the content they produce and even create channels through them. As a result of this, legal, social, developmental and psychological problems related to the rights of these children arise. In this study, Turkish YouTuber children, who are the face of the channel in the content created on Youtube and who work in most of the content, if they are evaluated within the framework of the concept of child labor or were not evaluated. For the research, the YouTube algorithm suggested through the snowball sampling method; the ten most watched accounts were selected and the content analysis was made on the ten most watched videos of each, and examined in the context of thirteen different variables. It has been determined that in these videos, either vlogs shot with family guidance or professionally prepared, scripted and assembled content are used. It is clearly seen that all of the content broadcast on these channels is the work of the children who own the channel. It would not be wrong to say that the YouTuber children included in the research are engaged in child labor and their rights are ignored by their parents. It is thought that these children should be evaluated within the scope of child labor and legal measures should be taken by considering their working styles and situations.