Nükleer müzakerelerde İran'ın batı ile uzlaşmasında yaptırımların rolü

Abstract

ABD öncülüğünde Batı'nın teşvikleriyle Şah döneminde nükleer teknolojiye sahip olma yolunda oldukça iştahlı olan İran'da, 1979 İslam Devrimi ile Batı karşıtı bir otorite yönetime hakim olmuştur. Batı ile kopuk ilişkiler, terörizmle anılma ve nükleer silah elde etme yolunda sürdürülen nükleer çalışmalar, Batı nezdinde İran'ın `haydut devlet` olarak nitelendirilmesine yol açmıştır. Bu çalışmayla Batı'nın, `haydut devlet` olarak nitelendirdiği bir devletin politikalarını/davranışlarını, uluslararası siyasette gücün farklı kullanım yöntemleriyle istediği yönde değiştirip değiştiremediğinin görülmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, Batı ile İran arasında sürdürülen nükleer müzakerelerde İran'ın uzlaşmaz bir tutumdan 2015 yılında Batı ile anlaşma noktasına gelmesine etki eden unsurlar, çalışmanın odak noktasını oluşturmuştur. Nükleer müzakereler boyunca İran'ın izlediği politikalara etki eden ve süreç sonunda Batı ile nihai anlaşma zeminini oluşturan etkenler, devletlerin politika/davranış değişikliğini inceleyen, kuramsallaştıran davranışsalcı yaklaşımla ele alınmıştır. Bu yaklaşım açısından çalışma, Batı'nın İran'a yönelik yaptırımlarının nükleer müzakerelerde olumlu netice alınmasına etkisi ve yine bu yaptırımların söz konusu devletin vatandaşlarının seçmen davranışına etkisi olmak üzere iki boyutta incelenmiştir.

An anti-Western authority has taken over after 1979 Islamic Revolution in Iran, which was highly enthusiastic about possessing nuclear technology in the Shah period with the incentives of the West and under the guidance of the USA. Torn ties with the West, being mentioned with terrorism, and continuous efforts to obtain nuclear weapons have led to Iran being described as `rogue state` by western countries. In this study, it is aimed to see whether the West could or could not change the policies/behaviors of a state in desired direction which it characterizes as `rogue state` with different ways of using power in international politics. In this context, the factors that influence Iran's coming to a point of agreement with the West in 2015, from an uncompromising attitude in nuclear negotiations between the West and Iran, have been the focus of the study. Factors affecting the Iranian policy during nuclear negotiations and forming the basis of the final agreement with the West at the end of the process have been discussed with theoreticalizing behavioral approach which examines the state's policy/behavior changes. In the light of this approach, it is analyzed in this study that the effect of the Western sanctions against Iran on the positive outcome of nuclear negotiation and the effect of these sanctions on the voting behavior of the citizens of the state in question.