Henrı Dutilleux'nün besteciliğine bir bakış: L'arbre Des Songes'da perde organizasyonu

Abstract

Yirminci yüzyılın ortalarından yirmi birinci yüzyılın başlarına dek süren bestecilik yaşamı süresince ortaya koyduğu eserler göz önünde bulundurulduğunda son derece değişken ve tanımlaması güç bir besteleme yaklaşımına sahip olduğu söylenebilecek Henri Dutilleux, bu bakımdan müzik tarihindeki önemli figürlerden biri olarak dikkat çekmektedir. Bestecinin dilini tanımlamayı güç kılan etkenlerin başında gelen perde organizasyonu süreçlerindeki çeşitlilik ile bu çeşitliliğin altında yatan işçilik ise bu çalışma için hareket noktası teşkil etmektedir. L'arbre des songes adlı keman konçertosunun, perde ilişkileri merkeze alınarak irdelendiği bu sanat çalışması raporu, Dutilleux'nün eserde perde organizasyonuna ilişkin izlemiş olduğu prosedürleri ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Çalışmanın ilk bölümünde, bestecinin besteleme yönelimlerine ilişkin fikir sahibi olmak amacıyla L'arbre des songes'un bestelenme tarihi olan 1985 yılına dek bestelediği eserler üzerine bir tarama yapılmış ve bestecinin müziği ile ilişkili olan kavramlar tartışılmıştır. İkinci bölümde ise eserin her bir bölümü ayrı ayrı mercek altına alınmış ve bestecinin her bir bölümde perde seçimleri noktasında kullandığı yöntemler ve araçlar araştırılmıştır. Yapılan analizler neticesinde bestecinin eserdeki perde seçimleri esnasında diyatonik modlardan on iki ses dizilerine kadar pek çok farklı ses malzemesinden yararlandığı tespit edilmiştir. Bunların yanında, Francis Bayer'in kademeli gelişme olarak isimlendirdiği, eserin başlangıcından sonuna kadar süren malzeme ağını tanımlayan fenomen ile yakından ilişkili olan birtakım çekirdeklerden de bu ses malzemelerinin işlenmesi noktasında etkin olarak istifade edildiği görülmüştür.

Henri Dutilleux, who can be said to have an ever-changing and difficult to define compositional approach, draws attention as one of the important figures in the history of music, when considering the works he produced during his composition life, which lasted from the middle of the twentieth century to the beginning of the twenty-first century. The diversity in the pitch organization processes, which is one of the factors that make it difficult to define the composer's language, and the craft underlying this diversity represent a starting point for this study. This artwork report, in which the violin concerto L'arbre des songes is investigated by focusing on the pitch relations, aims to reveal the ways Dutilleux followed regarding the pitch organization in the piece. In the first part of the study, in order to have an idea about the composer's compositional tendencies, a review is made on the works he composed until 1985, when L'arbre des songes was composed, and the concepts related to the composer's music are discussed. In the second part, each movement of the piece is examined separately and the methods and tools used by the composer for pitch selections in each part are investigated. As a result of the analyses made, it is discovered that the composer made use of many different pitch materials from diatonic modes to twelve-tone rows during the pitch selections in the piece. In addition to these, it is seen that some musical cells, which are closely related to the phenomenon that Francis Bayer calls progressive growth, which defines the musical network that lasts from the beginning to the end of the work, are also effectively utilized in the processing of these pitch materials.