Bisiklet kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik model geliştirme (Başkent Ankara örneği)

Abstract

Araştırmanın amacı, Ankara ilinde bisiklet kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik bir model oluşturmaktır. Araştırma tarama modelinde gerçekleştirilmiş olup, nicel ve nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın nicel veri toplama kısmının örneklemlerini Ankara ilinde günlük yaşamında aktif olarak bisiklet kullanan 391 birey ile Ankara ilindeki devlet üniversitelerinde öğrenim görmekte olan 466 lisans öğrencisi oluşturmuştur. Nicel veri toplama aşamasında veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen `Bisiklet Kullanımını Yaygınlaştırma (BKYÖ)` kullanılmıştır. Ölçekte Cronbach'ın Alpha değeri .840 olarak hesaplanmıştır. Verilerin normal dağılım gösterip göstermediği çarpıklık ve basıklık değerleri analizi ile tespit edilmiştir. Verilerin analizinde, ölçeğin alt boyutlarına göre normal dağılım gösteren verilere parametrik, normal dağılım göstermeyen verilere parametrik olmayan testler uygulanmıştır. Araştırmanın nicel kısmından elde edilen veriler IBM SPSS Statistics 21 bilgisayar programında; ortalama, standart sapma, ortanca, minimum ve maksimum değerler ile yüzdelik sayılar, Bağımsız Örneklem T-testi, One Way Anova, Kruskal-Wallis ve Mann-Whitney U testi kullanılarak değerlendirilmiştir.Araştırmaya katılan bisiklet kullanıcıları ve üniversite öğrencilerinin algı puanları ortalamaları üzerine yapılan analiz sonucunda, bisiklet kullanımının yaygınlaştırılması konusunda yüksek bir algıya; Ankara'da bisiklet kullanmanın güvenli olduğu konusunda ise düşük bir algıya sahip oldukları tespit edilmiştir. Bisiklet kullanıcılarının, ölçeğin tüm boyutlarına ilişkin algı puanlarının öğrencilerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.Araştırmanın nitel veri toplama kısmında iki ayrı çalışma grubu yer almaktadır. Çalışma grupları nicel verilerin toplandığı bisiklet kullanıcıları arasından seçilen 17 bisiklet kullanıcısı ile çeşitli kamu kurumlarında, bisiklet kullanımının yaygınlaştırılması ile ilgili çalışmalardan sorumlu bölümlerde görev yapan 15 kamu görevlisinden oluşmaktadır. Nitel veriler, araştırmacı tarafından hazırlanmış olan yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan görüşme formu ile toplanmıştır. Verilerin analizinde her bir soru için içerik analizi yöntemi kullanılmıştır.Bisiklet kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik görüşlerden elde edilen temalar arasında öne çıkanlar; `Halk sağlığı`, `Çevresel sürdürülebilirlik`, `Birlik ve beraberlik duygusu`, `Spor kültürünün yaygınlaştırılmasında araç` şeklindedir. Devlet politikasına yönelik görüşlerden elde edilen temalar arasında öne çıkanlar; `Kurumsal çalışmalar`, `Yerel yönetimin insiyatifi`, olarak bulunmuştur. Engeller ve sorunlara yönelik görüşlerden elde edilen temalar arasında öne çıkanlar; `Fiziki alt yapı eksiklikleri`, `Motorlu araç sürücülerinin olumsuz tavırları`, `Motorlu araç odaklı ulaşım politikaları`, `Düşük statü algısı`, `Toplumsal cinsiyet sorunları`, `İş yerinde duş imkanı olmaması` şeklindedir. Hangi kamu kurumlarının üstlenmesi gerektiğine yönelik görüşlerden elde edilen temalar arasında öne çıkanlar; `Kurumlar arası koordinasyon`, `Merkez ve yerel yönetim işbirliği`, `Sosyal sorumluluk noktasında aktif bisiklet federasyonu` olarak bulunmuştur. Yaygınlaştırmak için yapılması gerekenlere yönelik görüşlerden elde edilen temalar arasında öne çıkanlar; `Farkındalık çalışmaları`, `İşlevsel trafik dersleri`, `Yerel yönetimlerin olumlu bakış açısı`, `Alt yapı çalışmaları`, `Uzun vadeli politika`, `Eğitim-öğretim müfredatı`, `Devlet teşviği, yasa ve mevzuat düzenlemeleri` şeklindedir. Kurumlar bünyesinde yapılan çalışmalardan elde edilen tema `kurumsal çalışmalar` olarak bulunmuştur.Sonuç olarak bisiklet kullanımının toplumda yaygınlaştırılması için, ilgili kamu kurumlarının işbirliğinde sürdürülebilir bir politika oluşturmak gerekmektedir. Bisiklet politikasının uygulama aşamasında, ilgili temsilciliklerden oluşan bir üst koordinasyon biriminin çalışmaları doğrultusunda, yerel yönetimlerin aktif rol alması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Sözcükler: Algı, Bisiklet Politikası, Yaygınlaştırma

The aim of the research is to establish a model for the expansion of bicycle use in Ankara. The research was carried out in a screening model and quantitative and qualitative research methods were used. The sample of the study's quantitative data collection section consisted of 391 individuals who were active cyclists in their daily life in Ankara and 466 undergraduate students studying at state universities in Ankara. As a means of collecting data during the quantitative data collection phase, the `Bike Use Expansion (BUE)` developed by the researcher was used. The Cronbach Alpha value was calculated as .840. It was determined by the skewness and kurtosis values of the data analysis whether the data showed normal distribution. In the analysis of the data, parametric tests were applied to the data showing normal distribution according to the subscales of the scale and nonparametric tests were appliedto the data with no normal distribution. The data obtained from the quantitative part of the study were evaluated using mean, standard deviation, median, minimum and maximum values and percentiles, the Independent Sampling T-test, One Way Anova, Kruskal-Wallis and Mann-Whitney U test in the IBM SPSS Statistics 21 computer program.As a result of the analysis on the average of the perception scores of the cycling users and university students participating in the research, it has been determined that they have a positive perception of the expansion of bicycle use and they have a negative perception that it is safe to use bicycles in Ankara. Bicycle users were found to have higher perception scores for all dimensions of the scale than students.Two separate study groups are included in the qualitative data collection part of the study. Workgroups consist of 15 public officials working in the departments responsible for the work on the expansion of bicycle use in various public institutions and 17 cyclists selected from whom collected quantitative data. Qualitative data were collected through interview form consisting of semi-structured questions prepared by the researcher. In the analysis of the data, a content analysis method was used for each question.Among the themes derived from the views on the expansion of bicycle use are; `Public health`, `Environmental sustainability`, ` Unity and sense of togetherness`, `Tool for the expansion of sport culture`. Among the themes derived from the views on the state policy were found that `Institutional studies`, `Initiative of local government`. Among the themes derived from the views on obstacles and problems are `lack of physical infrastructure`, `negative attitudes of motor vehicle drivers`, `motor vehicle focused transportation policies`, `low status sense`, `gender issues`, `Not having a shower at work`. Among the themes derived from the views on which public institutions should be undertaken were found that `Inter-institutional coordination`, `Central and local government cooperation`, `Active bicycle federation at the point of social responsibility`. Among the themes derived from the views on what needs to be done to expand are; `Awareness studies`, `Functional traffic lessons`, `Positive perspective of local administrations`, `Infrastructure studies`, `Long term policy`, `Education curriculum`, `Government incentive`, `Laws and regulatory arrangements `. The theme obtained from studies carried out within institutions was found as `institutional studies`.As a result, it is necessary to establish a sustainable policy in the cooperation of the relevant public institutions in order to expand bicycle use in the society. In the implementation phase of the bike policy, it has been achieved that local governments should take an active role in the direction of the work of a higher coordination unit consisting of the relevant representatives.Key Words: Bike Policy, Diffusion, Perception