Hızrî'nin Tîg ü Kalem adlı münazarasının söz varlığı

Abstract

Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmada, 1568 yılında Klasik Osmanlı Türkçesi ile kaleme alınan ve temsilî kahramanlar olan kılıç ile kalem arasında geçen münazarayı konu edinen Hızrî'nin Münazara-i Tîg ü Kalem adlı eserinin dizini oluşturulmuş ve söz varlığı incelenmiştir.Çalışma, üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm; Giriş, Münazara ve Arap, Fars Edebiyatındaki Öncüleri, Türk Edebiyatında Kılıç ve Kalem Münazaraları, Hızrî ve Münazara-i Tîg ü Kalem olarak dört başlık altında ele alınmıştır.İkinci Bölüm, Söz Varlığı ve Münazara-i Tîg ü Kalem'de Söz Varlığı olarak iki başlıkta değerlendirilmiştir. Eserin söz varlığı, Adlar, Fiiller, Sıfatlar, Zamirler, Zarflar, Bağlaçlar, Edatlar, Ünlemler, Atasözleri, Deyimler, İkilemeler, İlişki Sözleri (Kalıp İfadeler), Ayet, Hadis ve Dua İfadeleri, Farsça Terkipler olmak üzere 14 başlık altında incelenmiştir. İncelemede 3488 söz tespit edilmiştir.Üçüncü Bölüm, Dizin ve Özel Adlar Dizini olarak iki başlıkta ele alınmıştır. Özel Adlar Dizini kendi içerisinde; Kişi Adları, Yer Adları, Dil ve Ulus Adları, Efsanevi Yer Adları, Gezegen Adları, Din, İnanç ile İlgili Adlar olarak altı başlıkta değerlendirilmiştir. Bu dizinlerde toplam 2548 madde başı 767 alt madde tespit edilmiştir. Son olarak çalışmadan elde edilen verilerin değerlendirildiği Sonuç ve yararlanılan eserlerin yer aldığı Kaynakça verilmiştir. Anahtar kelimeler: Münazara-i Tîg ü Kalem, dizin, söz varlığı

In this study, which was prepared as a master's thesis, the index of the work named Hızrî Münazara-i Tîg ü Kalem, which was written in 1568 in Classical Ottoman Turkish and which deals with the debate between the representative heroes, the sword and the pen, was created and its vocabulary was examined.The study consists of four main parts: First part; It has been discussed under four sub-titles as Introduction, Debate Term and Arabic, Debate in Persian Literature, Sword and Pen Debates in Turkish Literature, Hızrî ve Munazara-i Tîg ü Kalem.The second part is evaluated under two titles as Vocabulary and Vocabulary in Münazara-i Tîg ü Kalem. Vocabulary of the work has been examined under 14 titles: Nouns, Verbs, Adjectives, Pronouns, Adverbs, Conjunctions, Prepositions, Interjections, Proverbs, Idioms, Reduplications, Relationship Words (Phrases), Verses, Hadith and Prayer Expressions, Arabic-Persian Compositions. In the review, 3488 words were identified. The Third Chapter is covered under two headings, the Index and the Proper Names Index. Proper Names Directory within itself; It has been evaluated under six titles as Personal Names, Place Names, Language and Nation Names, Legendary Place Names, Planet Names, Religion and Faith-Related Names. A total of 767 sub-items per 2548 items were identified in these indexes.Finally, the evaluative result obtained from the study and the bibliography of the works benefited from are given.Key words: Münazara-i Tîg ü Kalem, index, vocabulary