Harezm Türkçesi ve Eski Anadolu Türkçesine ait iki Nehcü'l-Ferâdîs'teki kelime türlerinin karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmada, Harezm Türkçesiyle yazılmış Nehcü'l-Ferâdîs nüshası ile onun Eski Anadolu Türkçesine aktarılmış nüshası kelime türleri bakımından karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.Yapılan incelemeler sonucunda, nüshalarda kullanılan kelimelerde hareke farklılıkları, ünlü ünsüz değişimleri ve farklı kelime kullanımları olduğu tespit edilmiştir. Harezm Türkçesine ait Nehcü'l-Ferâdîs'te (HT NF) kullanılan bazı kelimeler, Eski Anadolu Türkçesine ait Nehcü'l-Ferâdîs'te (EAT NF) tamamen değişerek yerine eşdeğer başka kelimeler kullanılmıştır. Örneğin, HT NF'de kullanılan çom- fiili, EAT NF'de gir- fiiliyle; una- fiili, dile- fiiliyle; ölç- fiili, dart- fiiliyle karşılanmıştır. HT NF'de kullanılan fiillerin, EAT NF'de bazen birleşik fiil olarak kullanıldığı da görülmüştür: yawu-> yaḳın ol-, ḳarġa->dua ḳıl-, ḳayur-, ḳaygur- vb. Ayrıca HT NF'de ötümsüz olarak kullanılan ünsüzler EAT NF'de ötümlüleşmiştir. Bu ötümlüleşme en çok t>d, k>g sesleri arasındadır. Ünlülerin kullanımındaki dikkat çekici hususlardan biri ise kelime ve eklerde HT NF'deki düz ünlülerin EAT NF'de yuvarlaklaşmasıdır.Çalışma dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm'de çalışmaya giriş yapıldıktan sonra `Çalışmanın Amacı, Çalışmanın Yöntemi, Çalışmanın Kapsamı` başlıklarına yer verilmiştir. İkinci Bölüm'de Harezm Türkçesi Dönemi, Harezm Türkçesi Dönemine Ait Nehcü'l-Ferâdîs, Eski Anadolu Türkçesi Dönemi, Eski Anadolu Türkçesine Ait Nehcü'l-Ferâdîs başlıkları yer almaktadır. Üçüncü Bölüm'de Kelime Türleri, Harezm Türkçesi ve Eski Anadolu Türkçesi Dönemlerine Ait İki Nehcü'l-Ferâdîs'te Kelime Türleri başlığı altında yapılan incelemeler yer alır. Dördüncü Bölüm'de Sonuç ve Kaynakça yer almaktadır.

In this study, the copy of Nehcü'l-Ferâdîs written in Khwarezm Turkish and its copy translated into Old Anatolian Turkish were examined comparatively in terms of types of words. In this study, the Nehcü'l-Ferâdîs copy written in Khwarezm Turkish and its copy translated into Old Anatolian Turkish were examined comparatively in terms of types of words. Some words used in Nehcü'l-Ferâdîs (HT NF) of Khwarezm Turkish have been completely changed in Nehcü'l-Ferâdîs (EAT NF) of Old Anatolian Turkish and other equivalent words have been used instead. For example, the verb çom- used in HT NF is with the verb gir- in EAT NF; the verb una- with the verb dile-; The verb ölç- is met with the verb dart-. It is also seen that the verbs used in HT NF are sometimes used as compound verbs in EAT NF: yawu-> yaḳın ol-, ḳarġa-> dua ḳıl-, ḳayur-, ḳaygur- etc. In addition, the consonants used as voiceless in HT NF are voiced in EAT NF. This voicing is mostly between t>d, k>g sounds. One of the remarkable points in the use of vowels is that the straight vowels in HT NF are rounded in EAT NF in words and affixes.The study consists of four main parts. In the First Chapter, after the introduction to the study, the titles of `Purpose of the Study, Method of Study, Scope of the Study` are included. In the second part, there are the titles of Harezm Turkish Period, Nehcü'l-Ferâdîs from the Harezm Turkish Period, Nehcü'l-Ferâdîs from the Old Anatolian Turkish Period and Old Anatolian Turkish. In the third chapter, there are the analyzes made under the title of Types Of Words, Types of Words in Two Nehcü'l-Ferâdîs Belonging to the Periods of Khwarezm Turkish and Old Anatolian Turkish. The Fourth Chapter contains the Conclusion and Bibliography.