سبل استثمار أموال الوقف: غزة نموذجًا

Abstract

Çalışmada, Vakıf fonları ve Vakıflar nezdinde zengin olan Gazze Şeridi'ne yapılan yatırımlar ile vakıf mallarının niteliği ve ekonomik kalkınmanın sağlanmasında oynadığı rol, Vakıf fonlarının yatırımlarının kontrolleri ve şeriatın yatırımdaki kastı gösterilerek yatırımlara ışık tutulması amaçlanmış ve son olarak bu çalışma Gazze Şeridi'nde Vakıf fonlarının uygulama ve yatırım biçimlerini incelemeyi hedeflemiştir.Bu hedeflere ulaşmak ve araştırmanın hipotezini doğrulamak için araştırmacı tanımlayıcı analitik yöntemi kullanmıştır. Çalışma şu sonuca varmıştır: Gazze Şeridindeki Vakıf mülkleri, topraklara, İslami ve tarihi alanlara ve sabit nesnelere bölünmüştür. Vakıf ve Diyanet İşleri Bakanlığı'na ait Mülkiyet Müdürlüğü aracılığıyla yönetilmektedir. Çalışma, Gazze Şeridindeki bağışların yasalarının, Osmanlı döneminde Muhammed Qadri Paşa'nın adalet ve adalet yasasından ilham aldığını ortaya koymuştur. İngiliz yasalarına ve Mısır yasalarına ek olarak, Vakıf ile ilgili hiçbir Filistin yasası ve yasal hüküm bulunmamaktadır. Öte yandan, Gazze Şeridi'nde Vakıflara yatırım yapma şekilleri değişti. Bunun başında 'Normal İcarah' yöntemi gelmektedir ve bu bölgede en yaygın olan yöntem olmakla beraber Vakıflar müdürlüğünde de kullanılmaktadır. Bir yeni yöntem de 'İcarah Muntahah Bittamleek' olarak isimlendirilmektedir ve bu da sektördeki öncülerinden daha az yaygındır. Vakıflar Bakanlığı, beş ildeki müdürlükleri aracılığıyla Gazze'deki Şeriat Mahkemesinin onayından sonra Vakfın görünür menfaati olması durumunda faaliyetlerini yürütmek için bir finansman kaynağı olarak nakde çevirme yöntemine dayanması şeklinde değişiklik yapmıştır.Anahtar Kelimeler: Vakıf, Gazze Şeridi, Vakıf Yatırımı, Ekonomik Gelişme, El Şeriat maksadları, Vakıf Bakanlığı

The aim of the study is to highlight the means of investing the Waqf funds and their applications in the Waqf-property-rich Gaza Strip by explaining the nature of the Waqf and its role in achieving economic development. It also explains the limitations of investment in Waqf funds and the objectives of Shari'ah in the matter.To achieve these objectives and to test the hypothesis of the study, the researcher used the descriptive analytical method. The study concluded that: Waqf properties in the Gaza Strip are divided into: lands, Islamic and historical sites, as well as fixed objects, managed by the Directorate of Property of the Ministry of Awqaf and Religious Affairs.The study found that the endowment laws in the Gaza Strip are inspired by the Muhammad Qadri Pasha's Justice and Equity Law during the Ottoman period, as well as the British and Egyptian laws. Meanwhile, no legal or legislative Palestinian literature relating to the waqf was found.On the other hand, the waqf investment formulas vary in the Gaza Strip. The most common is the regular Ijara, which is most common in the directorates of endowments of the Strip. The new formulas are called the Ijarah Muntahah Bittamleek, which are less common. The Ministry of Awqaf, through its directorates in the five governorates, relies on the method of exchanging cash as a source of funding to carry out its activities, in case a clear interest is seen, for the waqf after the approval of the Shari'a Court in Gaza.Keywords: Waqf, Gaza Strip, Waqf Investment, Economic Development, Makassed Al Shariah, Ministry of Awqafهدفت الدراسة لتسليط الضوء على سبل استثمار أموال الوقف وتطبيقاتها في قطاع غزة الغني بالملكيات الوقفية، عبر تبيان ماهية الوقف، ودوره في تحقيق التنمية االقتصادية، وشرح ضوابط استثمار أموال الوقف ومقاصد الشريعة في استثمارها، كذلك الوقوف على مجاالت وأقسام استثمارأموال الوقف، وأخي را دراسة تطبيقات وصيغ استثمار أموال الوقف في قطاع غزة.ولتحقيق هذه األهداف والتحقق من فرضية الدراسة، استخدمت الباحثة المنهج الوصفي التحليلي. وقد خلصت الدراسة إلى أن: الملكيات الوقفية في قطاع غزة تنقسم الي: األراضي، والمقامات اإلسالمية والتاريخية، إلى جانب األعيان الثابتة. والتي تدار عبر مديرية األمالك التابعة لوزارةاألوقاف والشئون الدينية. وبينت الدراسة أن قوانين األوقاف المتبعة في قطاع غزة مستوحاة من قانون العدل واالنصاف للمرحوم دمحم قدري باشا خالل العهد العثماني، باالضافة للقوانين البريطانيةوالقوانين المصرية، حيث ال يوجد اي نص قانوني وتشريعي فلسطيني يختص بالوقف.من جهة أخري تنوعت صيغ استثمار أموال الوقف في قطاع غزة، فجاء في مقدمتها االجارة العاديةوهي األكثر شيو عا واستخدا ما في مديريات األوقاف في القطاع، ومن الصيغ الجديدة ما يسميباالجارة المنـتهية بالتمليك، وهي أقل شيو عا من سابقتها في القطاع، ومنها أي ضا المشاركةالمتناقصة المنتهية بالتمليك، واالستبدال حيث تعتمد وزارة األوقاف من خالل مديرياتها فيالمحافظات الخمس علـى أسـلوب االسـتبدال بالنقـد كمصدر تمويل لتنفيذ نشاطاتها في حالة وجود مصلحة ظاهرة للوقـف بعـد موافقـة المحكمـة الشرعية بغزة.الكلمات المفتاحيه: الوقف، قطاع غزة، استثمار أموال الوقف، التنمية االقتصادية، مقاصد الشريعة، وزارة األوقاف.