Sarkoidoz ve ateroskleroz ilişkisi: Az bilinen bir komorbidite

Abstract

Sarkoidoz; nedeni tam olarak bilinmeyen, tutulan bölgelerde non kazeifiye granülomatöz inflamasyonla karakterize multisistemik bir hastalıktır. Ateroskleroz ise; toplumda çok yaygın görülen, büyük ve orta boy arterlerin daralmasına veya tıkanmasına yol açan bir hastalıktır. Bu çalışmada asemptomatik sarkoidoz hastalarında aterosklerozun önceden ön görülmesinde aterojenik belirteçlerin ve ultrasonografik değerlendirmenin (intima-media kalınlığı ve tepe sistolik akım (PSV)) etkinliğinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmamızda 10.10.2017-10.02.2018 tarihleri arasında Afyon KocatepeÜniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Kliniği‟ne başvuran ve sarkoidoz tanısı ile izleme alınan 44 hasta ve yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş 53 sağlıklı kontrol grubunu alındı. Katılımcıların laboratuvar, solunum fonksiyon testi ve karotis ultrasonografi değerleri incelendi. Çalışmamıza dâhil edilen sarkoidoz hastalarının %70,5‟i kadın idi ve yaşortalaması 35,36±7.18 yıl idi. Kontrol grubunun %64,2‟si kadın ve yaş ortalaması 33.58±8.13 yıl idi. Sarkoidoz hastalarının %20,5‟i kontrol grubunun %26,4‟ü sigara kullanıyordu (P=0,492). Hastaların %77,2‟si Evre 1 ve Evre 2 hastalar iken sade 10 hasta (%22,7) Evre 3 ve Evre 4 idi. Hastaların sadece 5‟i hala steroid tedavisi alıyordu. C-Reaktif Protein sarkoidoz hastalarında anlamlı düzeyde yüksek bulundu (P<0,001). Sarkoidoz grubunda HDL kolesterol düzeyi kontrol grubundan daha düşük iken, diğer kolestroller daha yüksek düzeyde saptandı. Tiroid fonksiyon testi her iki grupta benzer olarak saptandı. Intima-media kalınlığı sarkoidoz hastalarında daha yüksek idi. Yine Tepe Sistolik akın hızı (PSV) değeri sarkoidoz hastalarında daha yüksek saptandı. Aterojenik belirteçler (Aterojenik Indeks (AI), Aterojenik Sabit (AC) ve Kardiyojenik Risk Oranı (CRR)) sarkoidoz hastalarında daha yüksek olarak saptandı. Intima-media kalınlığı ile PSV, AI, AC, CRR, Trigliserid ve VLDL arasında pozitif bir korelasyon varken HDL ile negatif korelasyon saptandı. PSV ileaterojenik belirteçler (AI, AC, CRR) ve kolesteroller (TG ve VLDL) arasında pozitif korelasyon ve HDL ile negatif korelasyon saptandı. Sonuç olarak; sarkoidoz hastalarında ateroskleroza yatkınlık mevcuttur. Asemptomatik sarkoidoz hastalarında aterosklerozu öngörmede aterojenik belirteçler(AI, AC ve CRR) ve karotis arter intima-media kalınlığı ve PSV kullanılabilir. Yine hastalık evresinin ve kortikosteroid kullanımının ateroskleroz gelişimine etkisinin inceleneceği prospektif çalıĢmalara ihtiyaç vardır.

Sarcoidosis is a multisystemic disease of unknown etiology characterized by non-caseating granulomatous inflammation. Whereas, atherosclerosis is a very common disease leading to narrowing or occlusion of large and medium–sized arteries. In this study, we aimed to investigate the efficiency of atherogenic indices and ultrasonographic evaluation (intima-media thickness and peak systolic velocity (PSV)) on predictive value of diagnosis of atherosclerosis in patients withsarcoidosis. This study was carried out at the Afyon Kocatepe University Medical Faculty Hospital Chest Diseases Clinic between 10.10.2017-10.02.2018. We included 44 patients which were followed with diagnosis of sarcoidosis and 53 healthy subjects– for control group- matched with age and gender. Laboratory findings, pulmonary function tests and carotis artery ultrasonography data of all participants were evaluated. Of all patients with sarcoidosis 70.5% was female and mean age was 35.36 ± 7.18 years. 64.2% of the control subjects were female and the mean age was 33.58 ± 8.13 years. 20.5% of the patients with sarcoidosis and 26.4% of the control group were smoker (P = 0.492). 77.2% of the patients were stage 1 and stage 2, while only 22.7% were stage 3 and stage 4 (N=10). Only 5 patients were still on steroid therapy. C-Reactive Protein was significantly higher in patients with sarcoidosis (P < 0.001). High-density lipoprotein (HDL) cholesterol level in the sarcoidosis group was significantly lower than the control group, while other cholesterol levels were higher than the control subjects. Thyroid function test was observed similar in both groups.Intima-media thickness and peak systolic velocity (PSV) was higher in patients with sarcoidosis. Atherogenic indices (Atherogenic Index (AI), Atherogenic Coefficient (AC) and Cardiogenic Risk Ratio (CRR)) were calculated much greater in patients with sarcoidosis than control. While there is a positive correlation between IntimaMedia thickness and PSV, AI, AC, CRR, Triglyceride and VLDL, it is detected a negative correlation with HDL. A positive correlation between PSV and atherogenicindices (AI, AC, and CRR) and cholesterol levels (TG and VLDL) and a negative correlation with HDL is also detected. In conclusion; there is a predisposition to development of atherosclerosis inpatients with sarcoidosis. Atherogenic indices (AI, AC, and CRR), intima-media thickness of carotid artery and PSV could be considered as a useful predictor for atherosclerosis and cardiovascular diseases in asymptomatic sarcoidosis patients. Nevertheless, prospective studies concerning the effects of diseases stage and corticosteroid usage in the development of atherosclerosis are warranted.